اختلال هرزه خواری یا پیکا چیست؟
پیکا یا هرزه خواری یک اختلال است که در آن فرد چیزهایی مصرف می‌کند که غذا نیستند و حتی ارزش غذایی ندارند! فرد مبتلا به اختلال پیکا، بیشتر به سراغ اشیا و چیزهایی مانند خاک، گچ، رنگ، چسب، مو، یخ، فلزات و.. می‌رود که به نوعی عجیب و غریب هستند. بعضی از این مواد بی‌‌ضرر هستند، اما فرد مبتلا به این بیماری ممکن است به خوردن مواد سمی و خطرناکی روی بیاورد که باعث مسمومیت و حتی مشکلات جدی شوند. کلمه پیکا از نام یک گونه پرنده (Pica) گرفته شده است که به خوردن اشیا غیر عادی شهرت دارد. از طرفی، از آنجایی که این حالت به صورت غیرارادی و از روی اجبار رخ می‌دهد، فرد مبتلا به پیکا به سختی می‌تواند به تنهایی میل خود را به خوردن مواد بی ارزش کنترل کند.

انواع اختلال پیکا یا هرزه خواری
اختلال پیکا یا هرزه خواری، به خوردن مواد غیرخوراکی و غیرمعمول گفته می‌شود که حداقل به مدت یک ماه ادامه داشته باشد. این اختلال می‌تواند در کودکان، بزرگسالان و حتی حیوانات نیز دیده شود. انواع این اختلال بر اساس نوع موادی که فرد می‌خورد، نام‌گذاری می‌شوند. برخی از انواع اختلال Pica عبارت‌اند از:
    ژئوفاژی (Geophagy): خوردن خاک، گچ، یا خاک رس
    پاگوفاژی (Pagophagia): خوردن یخ
    کریسوفاژی (Chrysiophagia): خوردن مو
    سیفیلیسم (Chalcosis): خوردن گچ یا خاک رس حاوی سرب
    پاپیلیسم (Papillosm): خوردن کاغذ یا پارچه
    پلاستوفاژی (Plasticophagia): خوردن پلاستیک

علائم و نشانه‌های پیکا چیست؟
افراد مبتلا به اختلال پیکا بیشتر هوس مواد غیر خوراکی زیر را می‌کنند:
خاک یا خاک رس - شن و سنگ‌ریزه - کاغذ - یخ - چسب - مداد شمعی -  تراشه‌های رنگ مو - گچ - پارچه - پشم - پودر - تالک - پلاستیک نوارهای لاستیکی - شامپو - مدفوع حیوانات - خاکستر سیگار - گیاهان یا علف - قطعه‌های اسباب بازی - فلزات.
خانم‌های باردار نیز ممکن است در اثر کمبود آهن و روی، ولع و هوس خوردن خاک را زیاد داشته باشند.
یکی از اشتراکات افراد مبتلا به پیکا مصرف مواد غیرخوراکی است. اختلال پیکا منجر به بروز علائمی می‌شود که طیف گسترده‌ای دارند؛ اما همه آن‌ها در یک وجه مشترک هستند: خوردن مواد غیر خوراکی!
براساس ماده سمی یا غیر سمی که فرد مبتلا به پیکا مصرف می‌کند؛ شایع‌ترین علائم این موارد می‌باشند:
حالت تهوع - درد و گرفتگی شکم - معده درد - یبوست - اسهال - کم خونی -  آسکاریازیس ( عفونت کرم) - ریتم نامنظم قلب - مسمومیت - اختلالات رفتاری - داشتن مشکلات در محیط مدرسه برای کودکان
اکثر افرادی که مبتلا به بیماری پیکا هستند، علاوه بر مصرف مواد غیر خوراکی به صورت منظم از خوراکی‌های مغذی هم استفاده می‌کنند. اما در بسیاری از موارد، افرادی که تحت تاثیر بیماری پیکا قرار می‌گیرند، دچار سوءتغذیه می‌شوند. همچنین، با توجه به اینکه بخاطر رفتاری که انجام می‌دهند احساس شرم و خجالت می‌کنند، این موضوع را با سایرین و با پزشک کمتر در میان می‌گذارند.

علت ابتلا به اختلال پیکا چیست؟
با وجود مطالعات و تحقیقات گسترده علت اختلال پیکا هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل زیر می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
    کمبود مواد مغذی، مانند آهن، روی، و سلنیوم. این مواد مغذی برای سلامتی بدن ضروری هستند و کمبود آنها می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی، از جمله اختلال پیکا شود.
    اختلالات روانی، مانند اسکیزوفرنی، اختلال طیف اوتیسم، و اختلال شخصیت مرزی. این اختلالات می‌توانند باعث بروز تغییراتی در رفتار فرد شوند که منجر به اختلال Pica شود.
    سوءاستفاده یا غفلت از کودکی. کودکانی که در معرض سوءاستفاده قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلال هستند.
    شرایط پزشکی، مانند کم‌خونی، سوءتغذیه، و بیماری ریفلاکس معده به مری. این شرایط می‌توانند باعث بروز علائمی شوند که منجر به Pica شود.
در برخی موارد، ممکن است علت اختلال پیکا چند عامل باشد. به‌عنوان‌مثال، فردی که دچار کمبود آهن است، ممکن است به دلیل احساس گرسنگی، شروع به خوردن مواد غیرخوراکی کند. همچنین، فردی که دچار اختلال طیف اختلال اوتیسم است، ممکن است به دلیل اختلال در پردازش اطلاعات حسی، شروع به خوردن مواد غیرخوراکی کند.

پیکا در کودکان دارای اوتیسم
میزان شیوع اختلال پیکا در کودکان دارای اوتیسم بین 30 تا 60 درصد است. این اختلال در کودکان دارای اوتیسم شایع‌تر از کودکانی است که مبتلا به اختلالات روانی دیگر نیستند. علت شیوع بالای Pica در کودکان دارای اوتیسم هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما عوامل زیر می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
    اختلال در پردازش اطلاعات حسی: کودکان دارای اوتیسم ممکن است حساسیت متفاوتی نسبت به محرک‌های حسی داشته باشند. این حساسیت می‌تواند باعث شود که برخی از مواد غیرخوراکی برای آنها خوشایندتر از غذاهای معمولی باشد.
    اختلال در مهارت‌های ارتباطی: کودکان اوتیسمی در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند. این مشکل می‌تواند سبب شود که آنها از خوردن مواد غیرخوراکی به‌عنوان راهی برای جلب‌توجه دیگران استفاده کنند.
    اختلال در رفتار: این کودکان رفتارهای تکراری یا تحریک‌پذیری دارند. این رفتارها می‌تواند باعث شود که آنها بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال پیکا باشند.

اختلال پیکا در بارداری
اختلال پیکا در بارداری می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی مادر و جنین داشته باشد. خوردن مواد غیرخوراکی می‌تواند باعث مسمومیت، خفگی، آسیب به دستگاه گوارش، و سایر مشکلات پزشکی شود. اما دلیل هرزه خواری در بارداری چیست؟ کمبود مواد مغذی، مانند آهن، روی، و سلنیوم، می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی، از جمله اختلال پیکا شود. زنان باردار به دلیل افزایش نیاز بدن به این مواد مغذی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کمبود این مواد هستند. همچنین تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز تغییراتی در رفتار و خلق‌وخوی شود. از سویی اضطراب و استرس در دوران بارداری شایع است. این عامل می‌تواند باعث بروز رفتارهای تکراری، مانند خوردن مواد غیرخوراکی، شود. نکته مهم دیگر اینکه برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که اختلال Pica ممکن است در برخی از خانواده‌ها ارثی باشد.

عوارض اختلال پیکا چیست؟
بسته به نوع ماده‌ای که مصرف می‌کنید، پیکا می‌تواند به بدن شما آسیب برساند. از آنجایی که علائم پیکا به صورت مستقیم با مواد مصرفی او مرتبط است، شایع‌ترین عوارضی که افراد مبتلا به پیکا آن را تجربه می‌کنند عبارتند از:
انسداد روده به دلیل معده دردهای مکرر و خوردن چیزهایی مثل مو
زخم معده و ایجاد خون در مدفوع
مسمومیت با سرب به دلیل خوردن تراشه‌های رنگ حاوی سرب
صدمات شدید به دندان‌ها مانند شکستگی شدید دندان به دلیل جویدن فلزات و اجسام سخت
 بیماری‌های عفونی و انگل که به دلیل خوردن خاک، مدفوع حیوانات و امثالهم وارد بدن فرد شده است.
نارسایی کبد به دلیل عدم دفع سموم و مواد زائد ناشی از مدفوع یا خاک
یبوست و اسهال مزمن به دلیل خوردن مو که بدن نمی‌تواند آن را هضم کند
آسیب به کلیه‌ها به دلیل عفونت‌های جدی
آسیب به جنین
افزایش خطر ابتلا به بیماری صرع
اگر علائم خفگی یا درد شدیدی را در فرد مبتلا به پیکا مشاهده کردید، فورا با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید.

تشخیص اختلال هرزه خواری
هیچ آزمایشی برای تشخیص اختلال هرزه خواری (Pica) وجود ندارد. پزشک شما این بیماری را براساس سابقه و چندین عامل دیگر تشخیص می دهد.
باید درمورد مواد غیر غذایی که خورده اید با پزشک خود صادق باشید. این کار به آن ها کمک می کند تا یک تشخیص داشته باشند.
اگر به آن ها نگویید چه خورده اید تشخیص این که آیا شما مبتلا به اختلال هرزه خواری هستید یا خیر، برای آن ها دشوار خواهد شد. این مورد در مورد کودکان یا افراد دارای معلولیت ذهنی نیز صادق است.
پزشک ممکن است خون شما را آزمایش کند تا ببینید آیا سطح روی یا آهن کم در بدن شما کم است یا خیر. این می تواند به پزشک شما کمک کند تا در صورت کمبود عناصر غذایی مانند کمبود آهن بداند. چرا که کمبود مواد مغذی ممکن است گاهی اوقات از دلایل اصلی بروز هرزه خواری در افراد باشد.

روش های درمان پیکا
قبل از هر چیز در نظر داشته باشید که درمان هرزه خواری به شناخت عامل اصلی آن بستگی دارد. پزشک با شناخت زمینه جسمی و روانی این اختلال دست به درمان می‌زند. در ادامه برخی از درمان‌های رایج اختلال پیکا معرفی شده است:
درمان با مکمل‌های غذایی
مکمل‌های غذایی می‌توانند به فرد کمک کنند تا مواد مغذی موردنیاز بدن خود را دریافت کند و از خوردن مواد غیرخوراکی برای رفع کمبود مواد مغذی خودداری کند. مصرف آهن، روی، سلنیوم و ویتامین B12 کمک‌کننده است.
درمان با داروها
داروها می‌توانند به فرد کمک کنند تا علائم اختلالات روانی خود را کنترل کند و از خوردن مواد غیرخوراکی برای مقابله با این علائم خودداری کند. داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضدافسردگی، داروهای ضداضطراب
روان‌درمانی
انواع مختلفی از روان‌درمانی برای درمان اختلال پیکا استفاده می‌شود. برخی از انواع روان‌درمانی که معمولاً برای درمان اختلال Pica استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:
    رفتاردرمانی شناختی (CBT)
    خانواده‌درمانی
    گروه‌درمانی

آیا از بروز اختلال پیکا می‌توان پیشگیری کرد؟
هرزه خواری به صورت کاملا غیرقابل پیش‌بینی اتفاق می‌افتد. بنابراین، به طور قطع نمی‌توان از بروز آن پیشگیری کرد. اما با داشتن تغذیه اصولی و مناسب مخصوصا در کودکان تا حدودی می‌توان از بروز این بیماری در آن‌ها جلوگیری نمود.
اگر به عادت غذایی خانواده خود توجه داشته باشید و به چیزهایی که کودک خردسال شما برای گذاشتن در دهان خود تمایل نشان می‌دهد دقت کنید، ممکن است بتوانید زودتر از به وجود آمدن این اختلال آن را تشخیص داده و جلوی بروز عوارض خطرناک آن را بگیرید. به عنوان مثال اگر پزشک تشخیص دهد که کودک شما به اختلال پیکا است، می‌توانید با دور کردن ماده غیر خوراکی در منزل، خطر خوردن آن ماده را توسط کودک خود کاهش دهید.
نکته بعدی این است که حتما به بازی‌های بچه‌ها در محیط خارج از خانه نیز دقت کنید و آن‌ها را زیر نظر داشته باشید. پس با این تفاسیر، تنها کاری که می‌توانید در رابطه با پیکا انجام دهید این است که از یک رژیم غذایی اصولی و متعادل که در آن نگران کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری خود نیستید کمک بگیرید و به صورت دوره‌ای خود را چکاب کنید. البته این راه هم به طور قطع از بیماری پیکا پیشگیری نمی‌کند!

_________________________________________________________

مقالات دیگر