اختلال خوردن چیست؟
اختلال خوردن چیست؟
اختلالات خوردن جز اختلالات رفتاری است که با اختلال شدید و مداوم در رفتارهای خوردن و افکار و احساسات ناراحت کننده مرتبط با آن مشخص می‌شود. اختلال تغذیه می‌تواند به قدری جدی باشد که بر عملکرد فیزیکی، روانی و اجتماعی تأثیر می‌گذارند.
اختلالات اشتها اغلب با سایر اختلالات روانپزشکی از جمله اختلالات خلقی و اضطرابی، اختلال وسواس فکری و مشکلات سوء مصرف الکل و مواد مخدر همراه است. شواهد نشان دهنده دخالت ژن‌ها و وراثت‌پذیری در این اختلال است، اما این اختلال می‌تواند افرادی که فاقد سابقه خانوادگی هستند را نیز درگیر کند. درمان این اختلال شامل رسیدگی به عوارض روانی، رفتاری، تغذیه ای و سایر عوارض پزشکی شامل پیامدهای سوء تغذیه یا رفتارهای پاکسازی از جمله مشکلات قلبی و گوارشی و همچنین سایر بیماری‌های بالقوه کشنده است. با مراقبت‌های پزشکی مناسب همراه با درمان‌های روان درمانی و روانپزشکی، افراد مبتلا به اختلال اشتها می‌توانند عادات غذایی سالم را از سر بگیرند و سلامت عاطفی و روانی خود را بازیابی کنند.
انواع مختلف اختلالات خوردن چه هستند؟
انواع زیادی از مشکلات خوردن وجود دارد، اما ۴ نوع از شایع‌ترین آن را در ادامه بررسی می‌کنیم
بی اشتهایی عصبی
پر اشتهایی یا بولیمیایی عصبی
اختلال هرزه خواری
اختلال اجتناب یا محدودیت غذا
بی اشتهایی عصبی
این اختلال بیشتر در دوره نوجوانی و جوانی رخ می‌دهد و بیشتر در زنان شایع است تا مردان. این افراد مدام ترس زیاد اضافه شدن وزنشان را دارند در حالی که از کمبود وزن رنج می‌برند. اغلب به طور منظم وزن خود را بررسی می‌کنند و از خوردن برخی غذاها اجتناب می‌کنند.
پر اشتهایی یا بولیمیایی عصبی
در نوجوانی و اوایل جوانی و در مردان شیوع بیشتری دارد. این افراد وعده های متعدد غذایی با حجم بالا را در طی روز مصرف می‌کنند تا جایی که دچار درد شکم و معده شوند. این افراد فعالیت هایی برای کاهش ورزن مانند روزه گرفتن مداوم، ورزش بیش از حد انجام می‌دهند. افرادی که دچار بولیمیایی عصبی هستند بیش از اندازه نگران شکل ظاهری و وزن بدنشان هستند. علائم پرخوری عصبی شبیه بی اشتهایی است منتهی با این تفاوت که فرد نسبت افرادی که از بی اشتهایی رنج می‌برند وزن طبیعی‌تری دارند.
اختلال هرزه خواری
پیکا یا هرزه خواری یکی دیگر از اختلالات خوردن است. فرد خوراکی هایی را به عنوان غذا مصرف می‌کند، اغلب این مواد غیرغذایی هستند مانند: یخ، گچ، کاغذ، پودر شوینده، نشاسته، خاک و… . این اختلال بیشتر در کودکان وزنان باردار دیده می‌شود. افراد مبتلا به هرزه خواری بیشتر در معرض خطر مسمومیت، آسیب دیدگی دستگاه گوارش و عفونت قرار می‌گیرند.
اختلال اجتناب یا محدویت غذا
این اختلال در نوزادی و کودکی به وجود می‌آید و اغلب در بزرگسالی نمایان می‌شود که در مردان و زنان یکسان است. افراد به دلیل دوست نداشتن طعم، رنگ، مزه به خوردن آن تمایلی نشان نمی‌دهند. اغلب در خوردن غذاهای مصرفی موردنیاز بدن اجتناب می‌کنند در نتیجه به مرور دچار سوء تغذیه می‌شوند.
علائم اختلال خوردن یا اختلالات تغذیه
برای تشخیص عادت‌های غذایی نادرست با غذا، به دنبال نشانه‌های زیر در خودتان یا فردی باشید که به وجود اختلال غذا در او مشکوک هستید. علائم اختلالات اشتها عبارتند از:
صرف زمان زیاد برای نگرانی در مورد وزن و فرم بدن
پرهیز از معاشرت با دیگران در جایی که همراه با سرو غذاست
خوردن غذای خیلی کم
تلاش برای استفراغ تعمدی و خوردن ملین پس از مصرف غذا
بیش از حد ورزش کردن
داشتن عادات یا روال بسیار سخت در مورد غذا
تغییرات در خلق و خوی مانند گوشه گیری، اضطراب یا افسرده بودن
همچنین علائم جسمی نیز با این اختلال همراه است:
احساس سرما، خستگی یا سرگیجه
درد، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در بازوها و پاها (گردش خون ضعیف)
احساس تپش قلب، غش کردن یا احساس ضعف
مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست یا اسهال
نامتناسب بودن نسبت وزن به سن و قد
پریود نشدن یا سایر علائم تاخیری بلوغ
علت ایجاد اختلالات تغذیه ای
کارشناسان معتقدند اختلالات تغذیه ای می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. یکی از دلایل ایجاد آنها وراثت است. تحقیقی روی دوقلوهایی انجام شد که در بدو تولد از هم جدا شدند و توسط خانواده‌های مختلف به فرزندخواندگی گرفته شدند. در این تحقیق مشخص شد که اختلالات تغذیه ای در این دوقلوها ارثی بوده‌است. زمانی که یک قل دچار اختلال خوردن است، به‌احتمال ۵۰% قل دیگر هم به این اختلال دچار می‌شود.
برخی از ویژگی‌های شخصیتی هم باعث اختلال تغذیه ای می‌شوند. به‌عنوان‌مثال افرادی که دچار روان‌رنجوری، کمال‌گرایی یا تکانشگری هستند، بیشتر احتمال دارد به اختلالات خوردن دچار شوند. به‌طورکلی علل اصلی اختلالات تغذیه ای را می‌توان موارد زیر دانست.
ژنتیک
ویژگی‌های شخصیتی
فشارهایی برای لاغری
ترجیحات فرهنگی برای لاغری
قرارگرفتن در معرض رسانه‌هایی که چنین ایده‌آل‌هایی را رواج می‌دهند.
چه کسانی در معرض ابتلا به اختلال خوردن قرار دارند؟
اختلالات خوردن، اغلب در زنان در طول جوانی و اوایل بزرگسالی رخ می دهد، اما هرکسی، فقیر یا ثروتمند، پیر یا جوان، با هر نژاد، توانایی، فرهنگ، جنس یا تمایل جنسی می تواند دچار اختلالات خوردن شود. ژن ها، محیط، هنجار های اجتماعی و سلامت روان، همه در ایجاد این اختلالات نقش دارند. افراد دچار سایر چالش های سلامت روان و رفتار، مانند افسردگی، اضطراب یا سو مصرف مواد و الکل، احتمال بیشتری دارد که درگیر رفتار های غذایی نا سالم شود. موقعیت های پراسترس، مانند فشار اطرافیان، یا فعالیت هایی که فرد را به داشتن رژیم سخت‌گیرانه تر تقویت می کنند – مانند رشته های ورزشی، رقص و مدلینگ – می توانند ریسک ابتلا را افزایش دهند.
تشخیص اختلالات خوردن
برای تشخیص اختلالات تغذیه ای پزشک به علائم بیماری و عادات غذایی بیمار توجه می‌کند. اگر شخص مشکوک به اختلال خوردن باشد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای تشخیص دقیق انجام شود. این ارزیابی‌ها می‌تواند توسط متخصص تغذیه یا روان‌شناس انجام شود.
معاینه بدنی: پزشک یک معاینه بدنی انجام می‌دهد تا مطمئن شود، مشکل خوردن مربوط به سایر علل پزشکی نیست.
ارزیابی روان‌شناختی: روان‌شناس یا روانپزشک در مورد عادات غذایی، احساسات و افکار بیمار سوالاتی پرسیده و ممکن است برای ارزیابی دقیق بخواهد تا شخص یک پرسش‌نامه را تکمیل کند.
سایر روش‌ها: اگر پزشک با این روش‌ها به نتیجه‌ای نرسد، آزمایش‌های اضافی برای بررسی عارضه مرتبط با خوردن تجویز می‌کند.
تشخیص و درمان اختلالات خوردن نیاز به گروه درمانی متشکل از متخصص تغذیه و روان‌شناس دارد.
درمان اختلالات تغذیه ای
درمان اختلالات تغذیه ای باید به‌صورت گروهی انجام شود. شخص باید هر زیر نظر متخصص تغذیه باشد و هم از روان‌شناس مشاوره دریافت کند. روش‌های درمانی شامل آموزش تغذیه، روان‌درمانی و دارو می‌شود.
۱. تغذیه سالم
متخصص تغذیه باتوجه‌به قد و سن بیمار برای رسیدن به وزن متناسب برنامه غذایی ارائه می‌دهد و سعی می‌کند با روش‌هایی عادات غذایی بیمار را تغییر دهد. متخصص تغذیه باید در درمان اختلالات تغذیه ای تجربه کافی داشته باشد.
۲. روان‌درمانی
در روان‌درمانی روان‌شناس به بیمار کمک می‌کند تا عادات غذایی سالم را جایگزین عادات غذای ناسالم کند. اگر درمان مربوط به کودک یا نوجوان باشد، روان‌شناس درمان خانوادگی را انتخاب می‌کند و از سایر اعضای خانواده می‌خواهد، الگوی تغذیه سالم را یاد گرفته و از آن پیروی کنند.
۳. دارودرمانی
داروها نمی‌توانند اختلالات خوردن را درمان کنند. اما می‌توان با برخی از داروها میل به غذا و پرخوری را کاهش داد. اگر اختلال تغذیه ای همراه با اختلالات دیگر مانند اضطراب و افسردگی باشد، داروهای ضداضطراب یا ضدافسردگی می‌توانند تا حدی چاره‌ساز باشند.
پیشگیری از اختلالات تغذیه ای
هیچ راه‌حل خاصی برای جلوگیری از اختلالات تغذیه ای وجود ندارد. اما اگر می‌خواهید از بروز این اختلالات در کودک خود جلوگیری کنید، می‌توانید اقدامات زیر را به کار ببرید.
از رژیم گرفتن در کنار کودک خودداری کنید. کودکان عادات غذایی را از بزرگسالان یاد می‌گیرند. به همین دلیل باید کودک را به رژیم غذایی سالم و معقول تشویق کنید.
با فرزند خود در مورد خطرات انتخاب‌های ناسالم صحبت کنید. ممکن است نوجوانان وب‌سایت‌های مختلفی را دنبال کنند که ایده‌هایی مانند بی‌اشتهایی را به‌عنوان یک سبک در زندگی تبلیغ می‌کنند. عادات بد غذایی می‌توانند صدمات جدی به سلامتی وارد کرده و به بروز این اختلالات کمک کنند.
به عزت‌نفس کودک خود کمک کنید تا اندام خود را به هر شکلی که هست، دوست داشته باشد.
اگر سابقه اختلالات خوردن در خانواده شما وجود دارد، با یک روان‌شناس صحبت کرده و از او کمک بخواهید.
رژیم غذایی متناسب برای افراد با اختلال خوردن
برای افراد مبتلا به اختلالات خوردن، یک برنامه غذایی مناسب باید با در نظر گرفتن دقیق شرایط خاص، نیازها و اهداف درمانی آنها طراحی شود. اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری، شرایط پیچیده سلامت روانی هستند که می‌توانند اثرات جسمی و روانی قابل توجهی داشته باشند. به این ترتیب، توصیه‌های غذایی باید متناسب با وضعیت و برنامه درمانی منحصر به فرد هر فرد باشد.
در ادامه نکات مهم در رژیم غذایی متناسب برای افراد با اختلال خوردن را بررسی خواهیم کرد.
تغذیه متعادل
داشتن تغذیه متعادل برای حمایت از سلامت و تندرستی کلی ضروری است. تغذیه متعادل به معنای گنجاندن انواع غذاها از همه گروه‌های غذایی، مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم است. تمرکز باید روی غذاهای غنی از مواد مغذی باشد که ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری را فراهم می‌کنند.
الگوهای غذایی منظم
ایجاد الگوهای غذایی منظم و ثابت می‌تواند برای تثبیت سطح قند خون و جلوگیری از گرسنگی ناگهانی مفید باشد. یکنواختی در زمان خوردن می‌تواند به برقراری مجدد رابطه سالم با غذا کمک کند.
صرف زمان برای پیشرفت تدریجی
در درمان اختلال خوردن، صبر و صرف زمان برای پیشرفت تدریجی اهمیت زیادی دارد. افزایش و یا کاهش کالری باید به صورت تدریجی و مرحله به مرحله باشد. هر گونه شوک ناگهانی در وعده‌های غذایی می‌تواند نتیجه عکس روی درمان اختلال خوردن داشته باشد.
تغذیه آگاهانه
تشویق به تمرین‌های غذایی آگاهانه، مانند آهسته غذا خوردن، مزه کردن هر لقمه، و گوش دادن به نشانه‌های گرسنگی و سیری، می‌تواند به افراد کمک کند تا دوباره با سیگنال‌های طبیعی بدن خود ارتباط برقرار کنند.
توجه به رویکرد فردی
از آنجایی که تجربه هر فرد با اختلال خوردن منحصر به فرد است، داشتن یک رویکرد فردی برای برنامه ریزی غذایی ضروری است. عواملی مانند سابقه پزشکی، سلامت جسمانی فعلی، کمبودهای تغذیه ای و آمادگی برای تغییر باید در نظر گرفته شود.
_________________________________________________________
مقالات دیگر
