هوش طبیعت گرا چیست؟
هوش طبیعت‌گرا یا هوش کائناتی یکی از اساسی‌ترین هوش‌های انسانی است که کمتر از انواع دیگر هوش‌ها ی گاردنر به توسعه و تقویت آن توجه شده است.
هوش طبیعت گرا (Naturalistic intelligence) هشتمین هوش معرفی شده در نظریه هوش های چندگانه هوارد گاردنر است.  طبق این نظریه افرادی که هوش طبیعت گرا بالایی دارند به طبیعت علاقه فراوانی نشان می دهند. آن ها از گردش در طبیعت لذت می برند و در به خاطر سپردن گونه های مختلف گیاهان و جانوران مهارت دارند. هوش طبیعت گرا انسان ها را قادر می سازد تا ویژگی های مشخصی از محیط را شناسایی، دسته بندی و درک کنند. با کمک این هوش کودکان می آموزند که میان موجودات زنده (گیاهان و جانوران) و غیر زنده تمایز قائل شوند و نسبت به تغییرات طبیعی مثل ابری شدن هوا، زرد شدن برگ درختان و… حساس باشند.
این هوش به خصوص در گذشته که اکثر انسان ها به کشاورزی، شکار و دامپروری می پرداخته اند کاربرد فراوان داشته و امروزه نیز برای کسانی که به تحصیل در علوم طبیعی علاقمند هستند ضروری است.
هوش طبیعت‌گرا به معنای توانایی فرد برای برقراری ارتباط با محیط، شناسایی گیاهان و حیوانات مختلف و دسته‌بندی آن‌ها بر اساس شباهت یا تفاوت‌ها است. پدران و مادران ما در گذشته تلاش زیادی برای شناخت محیط اطرافشان داشته‌اند.
آن ها با دقت کردن به انواع حیوانات و رفتار آن‌ها توانستند از خودشان در مقابل موجودات خطرناک مراقبت کنند و یا با تامل در فصل‌ها و نشانه‌هایی که خبر از بارندگی یا گرما می‌دادند، صنایعی مثل کشاورزی و خانه‌سازی را ایجاد کنند و حتی از گیاهان و خواص آن‌ها برای تهیه دارو یا غذا نیز استفاده کردند. به نظر می‌رسد هوش طبیعت‌گرایی که از آن صحبت می‌کنیم هم باقی‌مانده و یادگاری از اجدادمان باشد.

ویژگی های افراد با هوش طبیعت گرای بالا
    آنها دوست دارند از گل و گیاه مراقبت کنند و باغبانی را دوست دارند. در خانه خود معمولا گلدان های زیادی دارند و مرتبا به آنها آب می دهند و مواظب هستند که خراب نشوند.
    عاشق فعالیت هایی مانند کمپینگ و پیاده روی هستند. دوست دارند در میان طبیعت کمپ کنند، پیاده روی کنند و نسبت به طبیعت بسیار کنجکاوند.
    آن ها برای کار در سازمان های محیط زیستی و حفظ طبیعت و حیوانات داوطلب می شوند. معمولا می توانید آنها را در نشست ها و تجمعات مربوط به حفظ محیط زیست، صرفه جویی در مصرف آب، حمایت از حیوانات و… آنها را پیدا کنید.
    آنها از حیوانات خانگی مراقبت می کنند. حیواناتی مانند سگ، گربه، گاو، گوسفند، انواع پرندگان و… آنها ارتباط عمیقی با حیوانات دارند و از نگهداری از آنها و تعامل با آنها لذت می برند.
    عاشق تماشای برنامه های تلویزیونی هستند که به طبیعت و حیات وحش مرتبط است. مثلا برنامه هایی مانند حیات وحش، آموزش رفتار درست با حیوانات و مراقبت از گیاهان، فیلم های سینمایی مرتبط با تغییرات آب و هوایی و آخر الزمان را تماشا می کنند و به طور کلی عاشق برنامه های محیط زیستی هستند.
    آنها با طبیعت به هیجان می آیند. افراد دارای هوش طبیعت گرا علاوه براینکه در طبیعت کاووش می کند، از اینکه در یک محیط طبعیت، در طبیعت و کنار حیوانات وقت بگذراند هیجان زده می شود. آنها در فعالیت هایی که در طبیعت باید انجام بگیرد لذت می برند و در چنین مکانی است که احساس فوق العاده ای دارند. از جمله فعالیت‌ هایی مثل دوچرخه‌ سواری، صخره نوردی، پیاده روی، غواصی، رفتن به باغ وحش و… این افراد را بسیار هیجان زده می کند.
    آنها عاشق بررسی رفتار پرندگان و حیوانات هستند. آنها زمان خود را برای مشاهده رفتار و عکس العمل حیوانات سپری می کنند و از مطالعه رفتار حیوانات، پرندگان، سگ ها، گربه ها و بازی با آنها لذت زیادی می برند.
    معمولا از استعاره های طبیعی برای توصیف مفاهیم استفاده می کنند. آنها از رفتارهای مربوط به حیوانات و گیاهان به خوبی آگاه هستند و در زندگی روزمره رفتارهای انسانی را به رفتارها یا ویژگی های حیوانات ربط می دهند و آنها را بهم تشبیه می کنند.

اهمیت هوش طبیعت گرا
بايد توجه داشته باشيم که داشتن يک زندگي شاد و سالم، بدون ارتباط مناسب با طبيعت و محيط زيست و در نظر گرفتن واکنش‌هاي طبيعت و اکوسيستم امکان‌پذير نخواهد بود. اگر به طبيعت اطراف خود بي‌توجه باشيم، هزينه‌ي هنگفتي را براي خود، جامعه و آيندگان‌مان به بار خواهيم آورد. مواردي همچون آلودگي‌ها، اختلال در لايه ازون، تغييرات جوي، گرم شدن زمين، کم شدن وسعت جنگل‌ها از جمله مسائلي هستند که علاوه بر هزينه‌هاي مشهود مالي، هزينه‌هاي اجتماعي و رواني گوناگوني را به بار آورده‌اند.
درنتيجه انسان به‌عنوان جزئي از اين جهان، بايد با ديگر مخلوقات خداوند همکاري سازنده و پايداري داشته باشد. طبيعت و محيط ‌زيست، محلي است که انسان در آن متولد شده، رشد و نمو کرده و در آن زندگي مي‌کند؛ به همين خاطر، بايد به گونه‏اي با آن رابطه برقرار کند که ضمن برخورداري از مزایای طبيعي، در حفظ سلامت و پايداري آن نيز بکوشد تا امانت‌دار خوبي نزد خدا باشد و به بهترين نحو اين نعمات را به نسل‌هاي آينده نيز منتقل کند.
خلقت هيچ پديده‌اي بدون حکمت نيست و بدون شک در پس آن رازي پنهان است. هوش طبيعت‌گرا به ما کمک مي‌کند تا دوستدار طبيعت باشیم و حکمت خلقت هر پديده را درک کنیم و آرزوي نابودي هيچ کدام از مخلوقات خداوند را نداشته باشیم.

چگونه هوش طبیعت گرای خود را افزایش دهیم؟
در پیاده روی در فضای باز شرکت کنید
به پیاده روی در فضای باز بروید. می توانید به پارکی در نزدیکی محله خود بروید. این کار به شما این امکان را می دهد تا با محیط اطراف و طبیعت ارتباط برقرار کنید.
در خانه از گل و گیاه مراقبت کنید
برای افزایش هوش طبیعت گرا از مراقبت از گل و گیاه در منزل شروع کنید. یک گیاه تهیه کنید و نحوه آبیاری، کودهی، مراقبت و سایر مراقبت های لازم  را در مورد آن گیاه را بیاموزید.
یک حیوان خانگی داشته باشید
اگر می توانید مسئولیت حیوانات خانگی را بپذیرید یکی از آنها را به سرپرستی بگیرید. با سگ و یا گربه شروع کنید. مراقبت از سگ و گربه به شما این امکان را می دهد که اعتماد و محبت زیادی نسبت به آن حیوان پیدا کنید. شما باید نیازهای این حیوانات را به خوبی درک کرده و آن را برطرف کنید.
به گروه های اجتماعی که سعی در حفظ طبیعت دارند بپیوندید
تحقیق کنید و ببینید که در شهر شما گروهی وجود دارد که بر حفظ طبیعت تمرکز داشته باشد و در راستای آن تلاش کند. به این گروه ها بپیوندید، با آنها به گردش های محیط زیستی بروید، آموزش ببینید، در جلسات شرکت کنید و…
از موزه های تاریخ طبیعی دیدن کنید
از موزه های تاریخ طبیعی دیدن کنید. سعی کنید در نمایشگاه های تاریخی و طبیعی شرکت کنید و… اینکار به شما کمک می کند تا اطلاعات مفیدی در مورد طبیعت و محیط زیست بدست بیاورید.
همچنین اینکار به شما کمک می کند تا با افرادی که علایق مشابه با شما دارند آشنا شوید و در محیطی مناسب به بحث و گفتگو در مورد علایق خود بپردازید.
در یک مجله یا کانال مرتبط با طبیعت عضو شوید
این کار به شما این امکان را می دهد که در خط مقدم مسائل و مشکلات مختلف مربوط به محیط زیست بمانید. دانش خود را متنوع کرده و اخبار و اطلاعات مربوط به محیط زیست را با دیگران به اشتراک خواهید گذاشت.
چند وسیله اکتشافی بخرید
لوازمی مانند دوربین دو چشمی، ذره بین، تلسکوپ، میکروسکوپ و… داشته باشید و از آنها برای مشاهده بهتر حیوانات و گیاهان استفاده کنید و آنها را طبقه بندی و دسته بندی کنید.
در مورد طبیعت آموزش ببینید
دوره های مربوط به گیاه شناسی و جانورشناسی ببینید. کتاب های مرتبط با نحوه رفتار با حیوانات و مراقبت از گیاهان بخوانید و اطلاعات عمومی خود را در این زمینه افزایش دهید.

ضرورت تقویت هوش طبیعت‌گرا در کودکان
درحالی‌که در اکثر مدارس مدرن، برای توسعه هوش ریاضی و کلامی تلاش‌های زیادی انجام می‌گیرد کمتر به تقویت هوش طبیعت‌گرا توجه می‌شود. هوشی که می‌تواند علاوه بر ارتباط کودک با محیط پیرامون و ارضای حس کنجکاوی او در تقویت دیگر هوش‌ها نیز مؤثر باشد. تحقیقات نشان داده است که انواع هوش‌ها مانند هوش منطق، فضایی و برون فردی و… در واقع با درک طبیعت ایجاد شده‌اند. چون قبل از اینکه انسان‌ها وکیل و معلم مدرسه و مهندس و…شوند، روی دیوارهای غار ردپای حیوانات و نقشه‌های طبیعت را نقاشی می‌کردند.
هوش کائناتی همچنین موجب تقویت همدلی، خلاقیت، توانایی حل مسئله در کودک می‌شود و همچنین به کاهش سطوح شدید استرس که اکثر افراد را از دستیابی به پتانسیل کامل خود باز می‌دارد، کمک می‌کند.
توانایی مشاهده الگوها در طبیعت، می‌تواند با درگیرکردن تمام بخش‌های مغز و استفاده از حداکثر ظرفیت آن به داشتن یک زندگی موفق‌تر در آینده او کمک کند. این مهارتی است که هر بزرگسال و کودک در هر سنی می‌تواند آن را در خود تقویت کند.

ویژگی کودکان باهوش طبیعت‌گرا
از ویژگی‌های عمومی کودکان باهوش طبیعت‌گرا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
    در انتخاب اسباب‌بازی، چیزهای مرتبط با طبیعت مثلاً حیوانات اسباب‌بازی در اولویت انتخاب‌شان است.
     به محیط‌زیست‌شان اهمیت می‌دهند و دوست دارند با طبیعت در ارتباط باشند
    در شناسایی گیاهان و جانوران خوب هستند
    دوست دارند گونه‌ها و رفتارهای جدید را کشف کنند
    عاشق خاک‌بازی یا سفالگری هستند.
    در نقاشی خود عناصر طبیعت را زیاد به کار می‌برند.
     به ابزارهایی همچون میکروسکوپ، دوربین دوچشمی و تلسکوپ علاقه‌مند هستند
    آن‌ها به رشته‌های علمی همچون زیست‌شناسی، گیاه‌شناسی، شیمی، جانورشناسی و غیره علاقه‌مند هستند
    افراد با این نوع هوش به‌جای جداشدن از محیط اطراف، خود را جزئی از طبیعت می‌بینند. آن‌ها ممکن است در فعالیت‌هایی شرکت کنند که وحدت بین انسان‌ها و جهان طبیعی را ترویج می‌کند، مانند کمپینگ در طبیعت.

تقویت هوش طبیعت‌گرا در کودک
هر فعالیت آزادانه‌ای در طبیعت که همراه با بازی و کشف باشد برای کودک مفید است. برخی از بهترین استراتژی‌ها و بازی‌ها برای توسعه هوش کائناتی در کودکان شامل موارد زیر می‌شوند:
انتخاب فعالیت‌های عملی برای پرورش هوش طبیعت‌گرا
یکی از راه‌های تقویت هوش طبیعت‌گرا در کودکان شرکت دادن آن‌ها در فعالیت‌هایی است که به آن‌ها اجازه می‌دهد با طبیعت ارتباط فیزیکی داشته باشند؛ فعالیت‌هایی مانند باغبانی، عکاسی از طبیعت، طراحی، جمع‌آوری مواد معدنی و گیاهان و پیاده‌روی، همه راه‌هایی عالی برای درگیرکردن کودکان با عناصر دنیای طبیعی هستند. این موارد می‌توانند علاقه کودکان را به چنین موضوعاتی افزایش و دانش مرتبط آن‌ها را توسعه دهند. به کودکان اجازه دهید فعالیت‌های متنوعی را امتحان کنند، زیرا این کار می‌تواند مهارت‌های آن‌ها را در زمینه‌های مختلف توسعه دهد و به درک بیشتری از پیوستگی دنیای طبیعی کمک کند.
توسعه مهارت‌های مشاهداتی
مشاهده طبیعت فرصت‌هایی را برای درک بیشتر طبیعت فراهم می‌کند. همراه کودکان در یک محیط طبیعی مانند یک منطقه جنگلی یا مسیر کوهستانی پیاده‌روی کنید و در مسیر برای تماشای محیط‌های طبیعی توقف کنید. چنین کاری کمک می‌کند کودکان به پدیده‌های طبیعی جدید توجه کنند و قدردان شگفتی‌های طبیعت باشند. از کودکانتان بخواهید از دوربین دوچشمی استفاده کنند، عکس بگیرند یا سعی کنند از روی مشاهدات نقاشی بکشند، زیرا این‌ها همه راه‌های عالی برای توسعه هوش طبیعت‌گرا در کودکان هستند.
در طبیعت یک جهان کامل برای کشف وجود دارد و هر مشاهده جدید انگیزه‌ای برای ذهن طبیعت‌گرا کودک است. هر بار که او اتفاقی را در طبیعت مشاهده می‌کند، ذهن او فعال‌تر شده و باعث می‌شود در تمام زمینه‌های زندگی قدرت عکس‌العمل و تصمیم‌گیری‌اش افزایش یابد.
تقویت هوش طبیعت‌گرا با پرورش همدلی
به کودکان کمک کنید به دنبال درک عناصر به‌هم‌پیوسته در طبیعت باشند که به انسان، سایر حیوانات و گیاهان اجازه می‌دهد به رشد خود ادامه دهند. چنین کاری می‌تواند توانایی آن‌ها را در اولویت دادن به محافظت از جهان طبیعی افزایش دهد. از کودکان بخواهید وقت خود را به خواندن کتاب یا تماشای فیلم‌های مستند در مورد اهمیت محیط زیست اختصاص دهند، زیرا دیدگاه‌های دیگر می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا با جهان طبیعی و ساکنان آن همدردی کنند. داشتن یک حیوان خانگی یا وقت گذراندن در باغ می‌تواند همدلی آن‌ها را با طبیعت افزایش دهد.
تمرین کنجکاوی
یکی از راه‌های تقویت هوش طبیعت‌گرا در کودکان تمرین کنجکاوی در آنان است. از آن‌ها بخواهید سؤال بپرسند، اطلاعات جدید جستجو کنند و عناصر ناشناخته طبیعت را کشف کنند تا کنجکاوی خود را درگیر کنند و دانش خود را از جهان طبیعی گسترش دهند. مثلاً به پرندگانی که غذا می‌خورند نگاه کنید و از کودک بخواهید فکر کند که چرا ناگهان پرنده‌ها به شاخه‌ای بالاتر پرواز می‌کنند و به اطراف نگاه می‌کنند، بپرسید آنها چه می‌کنند؟ چه گیاهان و درختانی در حال حاضر شکوفه می‌دهند؟ این الگوها چگونه بر زندگی حشرات تأثیر می‌گذارد؟
تمرین بازیافت
کودکان دارای هوش طبیعت‌گرا مشتاق کمک به حفظ طبیعت هستند؛ به همین دلیل بازیافت فعالیتی است که آن‌ها از انجامش لذت خواهند برد. آشنا شدن کودکان با نحوه بازیافت باعث می‌شود تأثیر انسان بر طبیعت کاهش پیدا کند.
حضور در طبیعت و افزایش هوش طبیعت گرا
بازدید از یک مزرعه محلی برای تقویت هوش طبیعت‌گرا در کودکان
بهترین روش برای کودکان برای یادگیری در مورد حیوانات اهلی و کارهایی که باید برای مراقبت از آن‌ها انجام شود، بازدید از یک مزرعه است.
وسایل بازی مناسب برای پرورش هوش طبیعت گرا در کودکان
    ذره بین
    تلسکوپ
    میکروسکوپ
    کتاب های تاریخ
    کتابهای مرجع در مورد پرندگان، حشرات، حیوانات، گیاهان، گلها و غیره میتواند در پرورش هوش طبیعت گرا نقش داشته باشند.

مشاغلی که برای افراد دارای هوش طبیعت گرا هستند مناسب است
افراد طبیعت گرا اغلب در مسیر شغلی گام برمی‌دارند که ارتباطی با طبیعت داشته باشد. چند مورد از شغل های برای افراد دارای هوش طبیعت گرا
    دام پزشک
    پرنده شناس
    ستاره شناس
    مربی حیوانات
    باستان شناس
    طبیعت شناس
    حیوان شناس
    زیست شناس
    گیاه شناس
    مهندسی طراحی محیط زیست
    زیست‌شناسی دریایی
    هواشناسی

_________________________________________________________

مقالات دیگر