هوش زبانی یا کلامی چیست؟
هوش کلامی یا هوش زبانی (Linguistic Intelligence) توانایی استفاده از کلمات و بیان مفاهیم و افکار، هنگام صحبت کردن یا نوشتن است. به عنوان مثال، فردی با این نوع هوش می‌تواند در جمع صحبت کند، مفاهیم دشوار را به روش ساده‌ای توضیح دهد یا کتاب بنویسد. احتمالا سخنرانی‌های تد را شنیده‌اید. برخی سخنرانان در همان چند ثانیه ابتدای صحبتشان شنونده را طوری مجذوب می‌کنند که با اشتیاق تک تک نکته‌ها، مثال‌ها و داستان او را تا آخر دنبال کند. این افراد از هوش کلامی بالایی برخوردارند و دقیقا می‌دانند چه کلماتی را برای رساندن چه منظوری در گفتگو با چه کسی باید به کار ببرند.

ویژگی های کسانی که هوش زبانی و کلامی بالایی دارند
کسانی که در تست هوش گاردنر نمرات بالایی در زمینه هوش زبانی به دست می‌آورند، اغلب مشخصه‌های به خصوصی دارند که آن‌ها را از سایر افراد جدا می‌کند. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم. برای آشنایی بیشتر با روش‌های استعدادیابی کودکان کلیک کنید.
1- گستره واژگانی بسیار بالایی دارند
داشتن گستره واژگانی بسیار بالا یکی از مشخصه‌های بارز کسانی است که نمرات خوبی در زمینه هوش کلامی و زبانی به دست می‌آورند. در حقیقت این افراد در گفتگوهای روزمره می‌توانند از طیف وسیعی از کلمات استفاده کنند که این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا همواره بتوانند راحت‌تر از دیگران مفهوم کلام خود را منتقل کرده و در مقابل کلام دیگران را نیز  راحت‌تر درک کنند.
2- در زمینه زبانی و کلامی حافظه خوبی دارند
کسانی که دارای هوش زبانی و کلامی بالایی هستند، اغلب حافظه بسیار خوبی در این زمینه دارند. برای مثال آن‌ها ساده‌تر از دیگران می‌توانند اشعار شاعران را حفظ کنند یا در صحبت‌های روزانه خود از اشعار یا نقل قول‌های نویسندگان استفاده نمایند.
3- به نویسندگی علاقه دارند
توانایی زبانی و کلامی بالا اکثرا منجر به علاقه مندی این افراد به نویسندگی می‌شود. در همین راستا شاید شما هم دیده باشید که بعضی‌ها از همان سنین کم در زمینه نوشتاری قوی‌تر از دیگران هستند. در درس انشا عملکرد بالایی دارند و در آینده برای نویسندگی یا شاعر شدن از خود تمایل بیشتری نشان می‌دهند.
4- بیش از دیگران از کتاب خواندن لذت می برند
همانطور که گفته شد، کسانی که دارای هوش زبانی و کلامی بالایی هستند. درک عمیق‌تری نسبت به معنای کلام دارند. همین مسئله باعث می‌شود که بیش از سایرین از خواندن کتاب‌ها و داستان‌های مختلف لذت ببرند. این مسئله می‌تواند از آن‌ها کتاب خوان‌های حرفه‌ای بسازد. کتابخوانی نیز با افزایش گنجینه لغات باعث ارتقای هرچه بیشتر توانمندی‌های زبانی می‌شود.
5- در یادگیری زبان های جدید عملکرد بالایی دارند
یادگیری زبان‌های جدید برای کسی که دارای هوش زبانی و کلامی بالایی هست، کار چندان دشواری نیست. چرا که آن‌ها قواعد زبانی را راحت‌تر از سایر افراد درک می‌کنند. و همچنین در زبان جدید نیز می‌توانند ماهرانه‌تر عمل نمایند.
6- به دستور زبان مسلط هستند
افرادی که از هوش کلامی-زبانی خوبی برخوردارند، ویراستارهای حرفه ای هستند. به این منظور که با مطالعه متن یا کتاب سریعا متوجه غلط املایی و نگارشی آن می‌شود.
اما افرادی که از هوش کلامی-زبانی قوی برخوردار هستند چند ویژگی دیگر نیز دارند که عبارت است از.
    سخنران های حرفه ای هستند.
    عاشق حل جدول و متون هستند.
    اشعار زیادی را حفظ هستند.
    عاشق یادگیری زبان های جدید هستند.

مولفه های هوش کلامی چه هستند؟
گاردنر پس از این‌که شاعران را به عنوان نماد به‌کارگیری هوش کلامی مطرح می‌کند، به سراغ تعریف هوش کلامی و مولفه‌های آن می‌رود.
او چهار مولفه به شرح زیر را برای هوش کلامی در نظر می‌گیرد:
    معناشناسی
    آواشناسی
    شناخت قواعد و دستور زبان
    شناخت کاربرد زبان در شرایط مختلف
در تعریف هر یک از این چهار مولفه، زبان‌شناسان آراء و دیدگاه‌های متفاوتی دارند.
اما گاردنر می‌کوشد با یک تعریف کلی و تأکید بر روی مشترکات، درگیر بحث‌ها و اختلاف‌نظرها نشود و از اصلِ دغدغه‌ی خود بازنماند.
معناشناسی
نخستین مولفه از هوش کلامی، معناشناسی است. به این مفهوم که معنا و بار معنایی واژه‌ها را در زبان بدانیم.
طبیعی است که واژه‌ها بسته به بستر کاربرد خود، می‌توانند پیام‌های متفاوتی را منتقل کنند. اما برای اغلب آن‌ها می‌توان یک معنای محوری و اصلی در نظر گرفت که اگر واژه را از فضا و متن جدا کنیم، در جانِ آن باقی می‌ماند.
مثلاً واژه‌ی «شب» را در نظر بگیرید.
با وجودی که در ادبیات سیاسی ممکن است از این واژه برای اشاره به «حاکمیت خودکامگی» استفاده شود، اما در حالت عادی و مستقل از فضای کاربرد، همه‌ی ما یک تصویر ذهنی تقریباً مشابه از واژه‌ی شب داریم.
آواشناسی
دومین مولفه‌ای که گاردنر به آن اشاره کرده آواشناسی است.
او آواشناسی را به عنوان یکی از مولفه‌های چهارگانه‌ی هوش کلامی چنین تعریف می‌کند: «شناخت آوای واژه‌ها و تعامل و کنش موسیقایی آن‌ها بر روی یکدیگر.»
در این‌جا هم اگر بخواهیم به سبک گاردنر به سراغ شاعران برویم، باید بگوییم که قافیه در شعر فارسی نمونه‌ای از تسلط بر آوای واژگان است.
البته در نثر هم، مصداق توجه به آوا فراوان است که متن‌های سعدی در گلستان را می‌توان نمونه‌ی والای آن دانست:
…  شنیدم که سحرگاهی با تنی چند خاصان به بالین قاضی فراز آمد.
شمع را دید ایستاده و شاهد نشسته و مِی ریخته و قدح شکسته و قاضی در خواب مستی، بی‌خبر از مُلکِ هستی…
قواعد و دستور زبان و توانایی جمله‌سازی
گاردنر در شرح قواعد و دستور زبان چنین می‌گوید و به سرعت از روی آن عبور می‌کند:
«شناخت قواعد و دستور زبان، که اغلب به صورت شهودی و پس از تعامل گسترده با جمله‌ها و متن‌ها در یک زبان، بر ذهن حاکم می‌شود.»
اما مشخصاً بارها در متن خود تأکید می‌کند که قواعد را بیش از آیین نگارش، به عنوان شیوه‌ی کنار هم چیدن کلمات می‌بیند.
بنابراین، اگر دستور زبان شما را به یاد گرامر و آیین نگارش می‌اندازد، شاید بهتر باشد به جای این عبارت، از اصطلاح هوش ترکیب کلمات و جمله‌سازی استفاده کنید.
کاربرد زبان و واژه‌ها
با وجودی که در مولفه‌ی اول هوش کلامی، اشاره کردیم که هر واژه‌ای دارای یک معنای مرکزی و مستقل است، این را هم می‌دانیم که معنا و پیام واژه‌ها و جمله‌ها، بسته به موقعیتی که در آن قرار می‌گیرند تغییر می‌کند.
واژه‌ای که در یک شعر حماسی به‌کار می‌رود، در شعر عاشقانه معنایی دیگر پیدا می‌کند.
هم‌چنین پیام و معنای واژه‌ای که در یک متن مدیریتی به‌کار می‌رود، با پیام و معنای آن در یک متن روانشناسی تفاوت خواهد داشت.
البته وقتی از درک کاربرد و کارکرد زبان در بستر و محیط آن صحبت می‌کنیم، همه چیز در موضوع خلاصه نمی‌شود (این‌که مثلاً بگوییم معنای این واژه در مدیریت با مفهوم آن در روانشناسی تفاوت دارد).
بستر به‌کارگیری واژه شامل موارد بسیاری است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
    شناخت ما از مخاطب و ویژگی‌های او
    سابقه‌ی گفتگوهای قبلی و نیز آن‌چه در بخش‌های قبلی متن یا سخنرانی گفته شده
    ساختار گرامری و دستوری که واژه یا عبارت در آن قرار می‌گیرد
    تصوری که مخاطب از نیت و قصد گوینده دارد

مزایای هوش زبانی یا کلامی
    کمک به یادگیری چیزهای جدید: هنگامی که زبان جدیدی یاد می‌گیرید، تمایل به یادگیری آواشناسی (چگونگی تشکیل کلمات زبان) دارید، سپس ترکیب کلمات (نحوه تشکیل جمله) را یاد می‌گیرید و سپس معنای کلمات (درک مفهوم کلمات و علت استفاده از آن‌ها) را یاد می‌گیرید. این بدان معناست که هر روز چیز جدیدی برای یادگیری خواهید داشت که یکی از ابزارهای فعال و سالم نگاه داشتن مغزتان به شمار می‌رود؛
    بهبود مهارت‌های ارتباطی: یادگیری زبان جدید مهارت‌های ارتباطی فرد را بهبود می‌بخشد که این موضوع در توسعه مهارت‌ های بین فردی و مهارت‌های گفتاری در میان عموم مردم مفید است؛
   بهبود مهارت‌های انتقادی و تحلیلی: وقتی زبان‌های مختلف را یاد می‌گیرید، شباهت‌ها و تفاوت‌ها را می‌توانید در استفاده دستوری کلمات مشاهده کنید. این به معنای تقویت مهارت‌های تحلیلی‌تان است که در مشاغلی مانند پزشکی قانونی، وکالت، فرهنگ‌نویسی، منابع انسانی، تدریس، سردبیری مجله و غیره مفید خواهد بود؛
   نوآوری: مهارت‌های خود را در هوش کلامی تقویت کنید تا از مزایای ذکر شده بهره‌مند شوید.

اهمیت هوش کلامی - زبانی
در آغاز قرن بیستم، روانشناسان سرشناس به این موضوع پی بردند که بین کمیت و کفیت کلمات با موفقیت شخصی و اجتماعی فرد یک رابطه کاملا مستقیمی وجود دارد. به منظور دیگر هرچقدر هوش کلامی شما بیشتر باشد، به طور کلی در کار، زندگی اجتماعی، شخصی و حتی در درس نیز موفق تر خواهید شد.
افرادی که هوش کلامی بالایی دارند توانایی متقاعدکردن، الهام بخش بودن، تحت تاثیرقراردادن بسیار زیادتر افراد را دارند، لحن خوبی دارند و شنونده خوبی هم هستند.
در واقع افراد با هوش کلامی بالا به خوبی آگاه هستند که در هر شرایطی باید از چه جملات و کلماتی استفاده کنند که بالاترین و بهترین تأثیر را دارد و به خوبی در ذهن طرف مقابل نفوذ می‌کند و ماندگار می شود.
معمولا کسانی که هوش کلامی تقویت شده ای دارند، در زندگی کاری و شخصی خود نسبت به دیگران، افراد موفق تری هستند؛ چرا که ارتباط درست و اصولی داشتن، یکی از روش های موثر برای رشد و پیشرفت در هر زمینه ای هست.

تقویت هوش کلامی
در زیر لیستی از فعالیت‌هایی که باعث افزایش هوش زبانی شما می‌شوند، آورده شده‌اند:
    هر روز یک کلمه جدید بیاموزید و سعی کنید آن را به واژگان روزمره خود اضافه کنید.
    به پادکست‌های جالب گوش دهید.
    سعی کنید یک داستان کوچک بسازید و آن را برای شخص دیگری تعریف کنید.
    شروع به خواندن انواع رمان، داستان و جوک کنید.
    وبلاگ اختصاصی (وبسایت) را ایجاد کنید.
    وقت خود را صرف صحبت و بحث با افراد دیگر کنید.
    سعی کنید هر زمانی که صحبت می‌کنید، کلمات و جملات را به صورت منظم و واضح بیان کنید.
    تمرین گوش دادن به دیگران را با تمام توجه انجام دهید. توانایی گوش دادن برای درک بهتر کلمات مهم است.
    سعی کنید برای دیگران داستان، جوک و حکایت تعریف کنید.
    صحبت خود را ضبط کنید و سپس به نتیجه آن گوش دهید. آنچه که می‌توانید در گفتار خود بهبود ببخشید را مشخص کنید.
    به طور مرتب از کتابخانه دیدن کنید و کتاب مورد علاقه خود را قرض دهید.
    شعر مورد علاقه خود یا برخی از قطعاتی از آن شعر را حفظ کنید.
    اگر هنگام خواندن کتاب با کلماتی روبرو شدید که معنی آنها را نمی‌دانید، زیرشان خط بکشید و آنها را در اینترنت جستجو کنید.
    سعی کنید تمام کلماتی که به ذهنتان می‌رسد را برای یک دقیقه بنویسید.
    نظرات خود را درباره کتاب‌ها، داستان‌ها یا شعرها بنویسید و آن را در وبلاگ خود یا در انجمن‌ها به اشتراک بگذارید.
    از ویدئوها و مقالات اینترنتی در مورد نکاتی برای سخنرانی عمومی، مذاکره، برقراری ارتباط قاطع و سایر موارد استفاده کنید.
    در یادگیری زبان‌های جدید کوشا باشید.

بازی های تقویت هوش زبانی کلامی کودکان
بازی هایی که برای تقویت هوش کلامی و زبانی کودکان طراحی شده اند می توانند به بهبود توانایی های زبانی و شناختی آنها کمک کنند. در اینجا چند نمونه از این بازی ها آورده شده است.
کتاب خواندن
خواندن کتاب های مناسب سن و بحث در مورد داستان، شخصیت ها و واژگان به رشد زبان کودکان کمک می کند.
خواندن داستان
شب‌هایی داشته باشید که بچه‌هایتان می‌توانند داستان بخوانند، سپس از آنها بخواهید داستان را برای شما تعریف کنند.
پازل واژگان
پازل های حاوی حروف یا کلماتی که کودکان باید برای ساختن واژگان از آنها استفاده کنند.
بازی های تلفظی
بازی هایی که به بهبود تلفظ و درک کلمات کمک می کنند، مانند بازی های تلفظی یا تشخیص تفاوت های صدا.
کارت واژگان
از کارت های واژگان برای آموزش و تمرین واژگان جدید به کودکان استفاده کنید.
بازی ها کودکان را جذب می کنند و سرگرم کننده و آموزشی هستند و انگیزه یادگیری را در آنها افزایش می دهند و هوش زبانی آنها را تقویت می کنند.

شغل‌های مربوط به افراد دارای هوش کلامی
    نویسنده
    روزنامه نگار
    مجری تلویزیون
    مجری رادیو
    ویراستار
    استاد
    وکیل
    سیاستمدار
    بازیگر
    خدمات تجاری
    کتابدار
    بلاگر
    فیلمنامه نویس
    تبلیغ کننده
    مترجم
در هر کدام از مشاغل بالا، شخص با عده‌ به‌خصوصی از مخاطبان تعامل دارد. در واقع علاوه بر هوش کلامی بالا، باید بتواند مخاطب خود را تا حدودی بشناسد تا به بهترین روش ممکن با او مذاکره کند.

_________________________________________________________

مقالات دیگر