اوتیسم چیست؟
اوتیسم یا درخودماندگی یک بیماری پیچیده‌ی عصبی – رفتاری و از جمله اختلالات و بیماری های اعصاب و روان است که شامل اختلال در تعاملات اجتماعی، رشد کلامی و مهارت‌های ارتباطی همراه با رفتارهای سخت و تکرارشونده است و به دلیل گستردگی علائم، آن را اختلال طیف اوتیسم می‌نامند. این بیماری اختلال در طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها در سطوح مختلف را شامل می‌شود.
درجات مختلف این بیماری می‌تواند از یک اختلال ساده که تا حدودی زندگی طبیعی بیمار را محدود می‌کند، تا یک ناتوانی شدید که به مراقبت‌های اساسی نیاز دارد، گستردگی داشته‌باشد. کودکان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط مشکل دارند و قادر به فهم افکار و احساسات دیگران نیستند، بنابراین در بیان احساسات خود از طریق کلمات، رفتارها، حالات صورت یا لمس کردن دچار مشکل هستند.
كودكان درگیر با اختلال طیف اوتیسم اغلب تمایلات شدید و ویژه‌ای به مجموعه‌ای از رفتارها نشان می‌دهند، مقاومت در برابر تغییر ٰ رفتار های تکراری و کلیشه ای و نقص در ارتباط چشمی دارند و پاسخ‌های مناسبی به محركات محیطی نمی‌دهند. این اختلالات تاثیرهای متعدد و بیشماری بر روند رشد می‌گذارند. هرچه این اختلال زود تشخیص داده شود و فرد مبتلا زودتر وارد چرخه‌های درمان گردد، زودتر می‌توان زندگی او را تغییر داد.

انواع اوتیسم
اوتیسم یک سندرم است که به عنوان اختلالات طیف اوتیسم شناخته می‌شود، سایر اختلالات ارتباط اجتماعی یا بیماری‌های شناخته‌شده در این محدوده، عبارتند از:
    اختلال درخودماندگی: این اختلال همان چیزی است که با شنیدن کلمه‌ی اوتیسم به ذهن هر فردی می‌رسد و به اختلال در برقراری ارتباطات، تعاملات اجتماعی و بازی‌های تخیلی در کودکان زیر ۳ سال گفته می‌شود.
    سندروم آسپرگر: کودکان با این اختلال مشکل زبانی ندارند و میانگین هوشی آنها در تست هوش، بالاتر از متوسط است، اما مانند کودکان اوتیسمی در برقراری ارتباطات اجتماعی مشکل و محدودیت دارند.
    اختلال فراگیر رشد (اوتیسم آتیپیک یا غیرمعمول): یک دسته‌ی عمومی و فراگیر برای کودکان دارای برخی رفتارهای اوتیسمی است، که در سایر دسته‌ها قرار نمی‌گیرند.
    اختلال تخریب دوران کودکی: این کودکان حداقل در دو سال اول زندگی رشد طبیعی دارند، اما پس از آن بخش بزرگی از مهارت‌های ارتباطی خود را از دست می‌دهند. اختلال بسیار نادری است و پیرامون در نظر گرفتن این اختلال به عنوان یک بیماری در بین بسیاری از متخصصین بیماری‌های ذهنی تردید وجود دارد.
    سندرم رت: این سندرم قبلا در گستره‌ی اختلالات اوتیسمی بود، اما در حال حاضر زمینه‌ی ژنتیک آن تایید شده است، بنابراین دیگر جزو اختلالات اوتیسمی قرار نمی‌گیرد. کودکان مبتلا به سندرم رت عمدتا دختران هستند که رشد آنها در ابتدا طبیعی است، اما این اختلالات از سن ۱ تا ۴ سالگی شروع می‌شوند و در ارتباطات و مهارت‌های اجتماعی دچار مشکل می‌شوند.به علاوه حرکات تکراری دست جایگزین حرکات هدفمند می‌شوند و این افراد به شدت دچار اختلال شناختی می‌شوند.

علائم اوتیسم چیست؟
علائم اوتیسم معمولا در سه سال اول زندگی ظاهر می‌شود و برخی کودکان این علائم را از بدو تولد نشان می‌دهند. با این حال بعضی‌ها در ابتدا طبیعی به نظر می‌رسند، اما این علائم به طور ناگهانی از ۱۸ تا ۳۶ ماهگی ظاهر می‌شوند. برخی افراد تا زمانی که در جامعه حضور نیابند، علائم اختلالات ارتباطی را بروز نخواهد داد.
بیماری اوتیسم تاثیرات فراوانی بر تعاملات اجتماعی و ارتباطات فرد می‌گذارد، از جمله:
    الگوهای گفتاری غیرمعمول مانند حرف زدن شبیه به ربات
    اجتناب از تماس چشمی با دیگران
    عدم پاسخگویی در برابر صدا زدن اسم فرد مبتلا
    توسعه‌ی دیررس مهارت‌های گفتاری
    مشکل در حفظ مکالمه
    تکرار مداوم عبارات
    مشکل واضح در درک احساسات و بیان شان
    علاوه بر اختلال در ارتباط، فرد مبتلا به اوتیسم ممکن است رفتارهای تکراری یا غیرمعمول داشته‌باشد.

علت و دلایل اوتیسم
پیشتر از این علت اوتیسم ژنتیک و نقایص آن معرفی می گردید، ولی با روند رو به رشد شیوع اوتیسم و لزوم پیشگیری از اختلال اوتیسم ضرورت شناخت علل اوتیسم بیشتر احساس شد و با بررسی های بیشتر پژوهشگران و موسساتی مانند اوتیسم اسپیک و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های امریکا مشخص گردید که بایستی به محیط و علل زیست محیطی توجه بیشتری نمود.تاکنون نقایصی در ژنهای برخی افراد داری اوتیسم مشخص گردیده است و درکنار ان نیز بررسی می گردد که چه چیزی می تواند منجر به این تغییرات و دگرگونی های ژنتیک گردد و مشخص شده است تاثیر الاینده های زیست محیطی و تخریبی که در محیط زندگی انسان به وجود امده نقش بسزایی در ان ایفا می کند.اکنون دیگر عنوان می گردد که در حدود 62 درصد علل زیست محیطی و ترکیب آن با عوامل ژنتیک می تواند منجر به اوتیسم گردد.اما باز هم نمی توان با قاطعیت عنوان نمود که چه چیزی عامل اختلال اوتیسم است.
جنسیت:پسران تقریبا چهار برابر بیشتر از دختران مبتلا به اوتیسم هستند.
زایمان زودرس:نوزادان زودرس متولد شده پیش از 26 هفتگی خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم دارند والبته این نوزادان همراه با وزن کم به دنیا می ایند که این مورد نیز از موارد افزایش ریسک اوتیسم می گردد.
تاریخچه خانوادگی:خانواده هایی که دارای یک فرزند مبتلا به اوتیسم هستند بیشتر در معرض داشتن فرزند دیگری با این اختلال اند.همچنین وجود برخی اختلالات مانند اسکیزوفرنی و اختلال اوتیسم در والدین نیز می تواند منجر به افزایش ریسک گردد.
سایر اختلالات:کودکانی که دارای شرایط پزشکی خاص هستند بیشتر احتمال دارد در معرض اوتیسم قرار داشته باشند.برای مثال سندروم ایکس شکننده(اختلالی ارثی که باعث اختلالات ذهنی می گردد)،اسکلروزتوبروز(شرایطی که منجر به تومور های خوش خیم در سیستم مغزی عصبی می گردد)،سندروم رت(بیماری ژنتیکی مختص دختر ها که باعث رشد کند مغز می گردد) و ناتوانی ذهنی.
سن والدین:مشخص گردیده است که بین سن بالای والدین(بالای 35 سال) و یا سن پایین مادران(زیر 20 سال)و افزایش اختلال اوتیسم ارتباط وجود دارد.
شرایط بارداری:فاصله بین بارداری ها مشخص گردیده است که اگر کوتاه باشد می تواند شرایط رحم مادر برای بارداری و پذیرایی مناسب از جنین را به خطر انداخته و ریسک اوتیسم را افزایش دهد. همچنین تغذیه مادر نیز می تواند یک فاکتور مهم برای این ریسک باشد هرچه تغذیه مادر نامناسب تر و عاری از غذاهای طبیعی و ارگانیک باشد می تواند خطر را بیشتر و بیشتر کند.

ارتباط واکسیناسیون و اوتیسم در کودکان
با وجود تحقیقات گسترده مشخص گردیده است که هیچ ارتباطی میان اوتیسم و واکسیناسیون وجود ندارد.درحقیقت مطالعه اصلی که سالها پیش این بحث را ایجاد نموده بود به دلیل طراحی ضعیف و روشهای تحقیق مشکوک رد شده است.جلوگیری از واکسیناسیون می تواند کودکان را در معرض خطرات جدی و شیوع بیماری های خطرناک قرار دهد.

ارتباط لقاح مصنوعی و فناوریهای کمکی تولید مثل مانند ای وی اف(IVF) با اوتیسم
پژوهشهای فراوانی در این خصوص در حال انجام است اما به صورتی که در ایران عنوان می گردد نمی توان اذعان نمود که ارتباط مستقیم و قوی میان لقاح مصنوعی و اوتیسم وجود دارد. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های امریکا و موسسه سلامت انگلستان عنوان می کنند که دو برابر بیشتر احتمال دارد که کودکی که با روش های کمکی به دنیا امده است در اینده دارای اوتیسم نیز تشخیص داده شود اما همین سازمانها در ادامه می افزایند که این تکنیک های کمکی بارداری نیستندکه مستقیما باعث اوتیسم می گردند بلکه انها می تواند شرایطی را ایجاد نمایند که خطر اوتیسم را افزایش می دهد.برای نمونه تولد نوزادهای دو یا چند قلو و یا تولد کودکان دارای وزن خیلی کم و یا خطرات دوران جنینی و یا شرایط نامساعد مادر در دوران بارداری بر اساس پژوهشها می توانند هرکدام باعث افزایش خطر اوتیسم گردند.

درمان اوتیسم
هیچ درمانی برای اوتیسم وجود ندارد. درمان اوتیسم در هر فرد با توجه به وجود علائم متفاوت است و درمان‌ها و راه حل‌هایی جهت مدیریت مشکلات همراه با اوتیسم وجود دارد، که این مشکلات می‌تواند شامل صرع، افسردگی، اختلال وسواسی – اجباری و اختلالات خواب باشد. در‌حالی‌که ممکن است این درمان‌ها برای همه‌ی افراد مبتلا به اوتیسم موثر واقع نشود، گزینه‌های کمک‌کننده‌ی بسیاری به مردم وجود دارد.

چگونه به فرد مبتلا به اوتیسم کمک کنیم؟
مداخلات سودمند شامل موارد زیر هستند:
    تحلیل رفتار کاربردی: مربی در ابتدا سعی می‌کند که پیرامون رفتارهای خاص فرد مبتلا به اوتیسم و تاثیر محیط بر این رفتارها و نحوه‌ی یادگیری اطلاعاتی به دست‌آورد و هدف این درمان تقویت رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای منفی است. همچنین می‌تواند به بهبود ارتباطات، حافظه، تمرکز و عملکرد تحصیلی کمک کند. مربی می‌تواند با تجزیه و تحلیل رفتارهای فعلی و آموزش گام به گام رفتارهای جدید، باعث بهبود عملکرد فرد مبتلا و همچنین اطرافیان او شود.
    رویکرد مبتنی بر روابط و تفاوت‌های فردی و توسعه‌ای: درمانی که بیشتر با نام فلورتایم شناخته می‌شود. در این روش کودک و والدین با هم در زمین بازی قرار می‌گیرند و به فعالیت‌هایی که کودک دوست دارد، مشغول می‌شوند. اجازه می‌دهند که کودک بازی را هدایت کند که منجر به توسعه‌ی توانایی‌های کودک می‌شود. از طریق این مشارکت، یک کودک مبتلا به اوتیسم، ارتباطات دو طرفه و پیچیده، تفکر احساسی و صمیمیت، چگونگی کنترل خود و ارتباط با محیط پیرامون را یاد می‌گیرد. همچنین در روش تحلیل رفتار کاربردی نیز جهت حمایت از درمان از این رویکرد استفاده می‌کنند.
    کاردرمانی: به کودک مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌های روزمره‌ی زندگی مانند پوشیدن لباس بدون کمک دیگران، رعایت نظافت و بهداشت و سایر مهارت‌های حرکتی را یاد بگیرد. آموزش این مهارت‌ها به کسب استقلال او کمک می‌کند. افراد مبتلا به اوتیسم این حرکات را به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه خارج از جلسات درمانی تمرین می‌کنند.

___________________________________________________________

مقالات دیگر