روانشناسی زرد چیست؟
روانشناسی زرد یا عامه‌پسند (Pop psychology) اصطلاحی است که ایدئولوژی‌های روانشناسی، روان‌درمانی یا تکنیک‌های دیگری را که از طریق یک کتاب، برنامه تلویزیونی، پست بلاگ یا شبکه‌های اجتماعی محبوبیت پیدا کرده است، شامل می‌شود. رویکردهای روانشناسی زرد اغلب با تأکید بر احساسات شخصی، آخرین روند‌های فرهنگ عامه و تکنیک‌های خودیاری شناخته می‌شوند.
این رویکردها ممکن است علمی نباشند یا تحقیقاتی پشت آن‌ها نباشد، اما در بین افرادی که می‌خواهند سلامت روان خود را بهبود بخشند، محبوب شده‌اند. روانشناسی زرد اغلب با پیشنهاد راه‌حل‌های سریع همراه است و نوید حلال آسان برای مشکلات دشوار می‌دهد. همچنین با تست‌های روانشناسی و شخصیتی مرتبط است که از نظر علمی تأیید نشده‌اند.
روانشناسی زرد یا روانشناسی عامه‌پسند، مفاهیم و نظریه‌های غیرعلمی است که درباره رفتار و روان انسان صحبت می‌کند. افراد فعال در این حوزه ادعا دارند که مفاهیم روانشناسی زرد به عنوان نظریه‌های علمی روانشناسی تایید شده است، اما باید بگوییم که اینگونه نیست. روانشناسی زرد به عنوان بخشی از دانش روانشناسی نیست و تنها باورهای ساختگی و دروغی است که برای پذیرفته شدن نزد مردم، به عنوان علم روانشناسی معرفی می‌شود.

ویژگی های روانشناسی زرد
قهرمان ساختن از خود فرد
روانشناسی زرد به مردم می گوید، خودتان توان حل کردن تمامی مشکلات را دارید! درواقع با این کار تمام عوامل بیرونی را نادیده می گیرند و موفقیت را منوط به عملکرد شخصی یک فرد می دانند. در حالی که این موضوع اشتباه است. عوامل محیطی و شرایطی که در آن بزرگ شده اید در میزان موفقیت شما بسیار تاثیرگذار است. برای مثال کودکی که در یک خانواده ثروت مند رشد یافته از نظر عقاید و آموزه ها با کودکی که در خانواده فقیر رشد یافته، متفاوت است. از طرفی هم تمامی مشکلات با تلاش شخصی حل نمی شوند. برای مثال فردی که افسردگی شدید دارد باید از کمک یک روانشناس استفاده کند زیرا به تنهایی از پس حل کردن مشکل خود بر نمی اید.

ادعای کسب نتایج بزرگ در زمانی کوتاه!
واقعا خواستن مساوی توانستن نیست! قرار نیست با یکبار تلاش موفقیتی بزرگ حاصل شود و شما به فردی موفق تبدیل شود. موفقیت های یک شبه تنها مختص همان کتاب های روانشناسی زرد است و در دنیا واقعی جایی ندارد.

رویا بافی
امید و خوشبینی رفتاری بسیار سودمند هستند که حتی در روانشناسی علمی هم از آن ها استفاده می شود. اما این دو ویژگی نیز، یک سطح و استانداردی خاص دارند. خوش بینی کاذب، افراد را از تلاش و کوشش باز می دارد و آن ها را به سمت رفتارهای منفعلانه سوق می دهد. اما روانشناسی زرد تنها در حال یاددادن امید واهی و رویافروشی به مردم است.

انواع روانشناسی زرد
در زیر برخی از انواع رایج روانشناسی زرد که ممکن است با آنها برخورد کنید معرفی شده‌اند:
    وبلاگ های روانشناسی زرد. وب سایت های شخصی نوشته شده توسط نویسندگان بدون تخصص در یک موضوع خاص.
    برنامه‌های تاک شو / برنامه@های تلویزیونی / پادکست. اینها می توانند کیفیت متفاوتی داشته باشند، از میزبانی توسط روانشناس تا میزبان افرادی که هرگز روانشناسی نخوانده‌اند.
    کانال های یوتیوب بسیاری از یوتیوب‌برها هستند که ویدیوهایی درباره موضوعات مربوط به سلامت روان می‌سازند و ادعا می‌کنند که در این زمینه متخصص هستند. مهم است که قبل از تماشای هر یک از این کانال ها برای مشاوره در مورد صلاحیت آنها تحقیق کنید.
    کتاب های خودآموز. کتاب‌های خودیاری گاهی حاوی روش‌هایی هستند که مبتنی بر شواهد یا تأیید تحقیقات علمی نیستند.
    محصولات خودیاری بسیاری از محصولات خودیاری را می‌توان به صورت آنلاین پیدا کرد، اما همه آنها مبتنی بر روش های مبتنی بر شواهد نیستند.
    انجمن‌های اینترنتی ممکن است کاربرانی داشته باشند که ادعا می کنند در مورد روانشناسی می دانند در حالی که نمی دانند. بنابراین، مهم است که در مورد صلاحیت های هر کاربر قبل از مشاوره از آنها یا پست های آنها در این نوع پلت فرم ها تحقیق کنید.

معایب و آسیب های روانشناسی زرد
در ادامه مقاله تصمیم داریم تا شما را با معایب و آسیب های ناشی از روانشناسی زرد آشنا کنیم و به شما بگوییم که روانشناسی زرد سبب بروز چه آسیب هایی به افراد می شود.

روانشناسی زرد افراد را از درمان واقعی دور می کند
تمامی مشکلات روانی و اختلالات روانشناختی نیاز به درمان حرفه ای و تخصصی دارند و افرادی که گرفتار مشکلات روانی هستند باید برای درمان به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند. به عنوان مثال زمانی که فرد دچار اختلال وسواس یا افسردگی است نیاز دارد تا به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کند و تحت درمان قرار بگیرد.
چرا که چنین مشکلاتی را نمی توان از طریق روانشناسی زرد و صرفا با خواندن یک کتاب و راهکارهای ساده درمان کرد. اگر افراد برای درمان اختلالات روانی خود به روانشناس زرد مراجعه کنند موجب می شود تا هرگز به سراغ درمان واقعی نروند و از این رو مشکلات روانی آن بیشتر شده و آسیب های جبران ناپذیری را به آن ها وارد می آورد.
همچنین همانطور که گفته شد راهکارهای روانشناسی زرد اغلب کوتاه مدت و موقت است و نمی تواند مشکلات فرد را درمان کند. از این رو علم روانشناسی با روش های دقیقی که دارد به انسان کمک می کند تا بتواند در بلند مدت به درمان برسد.

استفاده از منابع غیر علمی در روانشناسی زرد
در هر علمی منابع معتبری وجود دارد و افراد متخصص آن علم مقالات خودشان را در آنجا منتشر می کنند و اعتبار علمی تمام آن منابع و مجلات بسیار بالا است. در حالی که روانشناسی زرد صحبت هایی را مطرح می کند که هیچ پشتوانه علمی نداشته و صرفا هدف شان سودجویی و کسب درآمد و جذب مخاطب است. اگر شما نگاهی به منابع مورد استفاده روانشناسی زرد بیندازید متوجه می شوید که هیچ یک از آن ها علمی نیست.

اثرات موقتی و بی تاثیر روانشناسی زرد
همانطور که گفته شد روانشناسی زرد از طریق ایجاد هیجان و تحریک عواطف و احساسات مردم در تلاش است تا مخاطبین زیادی را به خود جذب کند. شاید شما اثر پلاسیبو را شنیده باشید که به عنوان دارونما نیز شناخته می شود. دارونما درواقع خود دارو نبوده و صرفا ظاهر آن شبیه دارو است و هیچ تاثیری برای بیمار ندارد و در آزمایش ها مورد استفاده قرار می گیرد تا تاثیر داروی اصلی مشخص شود.
یعنی زمانی که یک دارو ساخته می شود دو گروه از افراد را انتخاب می کنند که یک به یک گروه از افراد داروی اصلی داده می شود و به یک گروه هم پلاسیبو داده می شود و نتیجه آن را مورد بررسی قرار می دهند تا متوجه شوند که آیا داروی ساخته شده واقعا برای درمان بیماری موثر است یا خیر.
در روانشناسی زرد هم صرفا از دارونما استفاده می شود، به این شکل که تمامی روش هایی که توسط روانشناسان زرد بیان می شود هیچ پایه و اساس علمی نداشته و صرفا به طور موقت به شما آرامش می دهد و شما گمان می کنید که درمان شده اید و مشکل شما حل شده است. این در حالی است که تمام اثر آن موقتی و کوتاه مدت است و بعد از مدتی که هیجان ایجاد شده از بین رفت متوجه میشوید که هیچ تغییری در شما ایجاد نشده است.

توجه به سود و کسب درآمد در روانشناسی زرد
تمامی دوره ها و سمینارهایی که تحت عنوان روانشناسی ارائه می شود جزء روانشناسی زرد بوده و هیچ کمکی به شما نمی کند. اگر شما از اثر پذیری آنها دفاع می کنید به این دلیل است که نمی خواهید با واقعیت روبرو شوید و چون هزینه زیادی برای آن پرداخت کرده اید قصد دارید تا از طریق دفاع از مفید بودن سمینار خودتان را راضی کنید.
بنابراین هدف اصلی تمام سمینارهایی که برگزار می شود صرفا سودجویی و رسیدن به درآمد و فروختن بلیت به مخاطبین است. روانشناسان زرد از مردم سوء استفاده می کنند و صرفا به دنبال پول و ثروت هستند و هرگز آموزه هایشان برای کسی مفید نیست.

روانشناسی زرد گمراه کننده است
مطالبی که توسط روانشناسان زرد ارائه می شود دیگر کاربردی نداشته و نمی تواند کمکی به افراد بکند. از این رو موجب می شود تا افراد به درمان واقعی دست پیدا نکنند و همواره در جهل باقی بمانند. بنابراین اگر شما قصد دارید تا مسیر و سبک زندگی تان را تغییر دهید لازم است از آموزه های علمی و صحیح استفاده کنید.

چگونه از روانشناسی زرد دوری کنیم؟
این موضوع را در نظر داشته باشید که خودشناسی کاری بسیار پسندیده است. در این بین شاید مجبور باشید کتاب هایی در زمینه افکار مثبت که اغلب از نوع روانشناسی زرد هستند هم مطالعه کنید. متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی خود تحت تاثیر این کتاب ها قرار می گیرند و از روش های غیراصولی موجود در آن ها برای حل مشکلات خود استفاده می کنند. برای مثال افرادی که از بیماری رنج می برند، به جای مراجعه به پزشکی حاذق از روش های درمانی که در این کتاب ها موجود است، بهره می برند! به همین دلیل قبل از مطالعه هر کتاب زردی دو نکته مهم را در نظر داشته باشید.

محتوای کتاب ها را با معیارهای علمی بسنجید
اگر زمانی تصمیم گرفتید از مطالب عنوان شده در کتاب های زرد استفاده کنید، باید تمامی محتوای آن را با معیارهای علمی موجود بسنجید. این که بخواهید از این مطالب استفاده کنید، اشتباه نیست اما پیروی کورکورانه و بدون سنجش علمی موضوعات، شما را به بیراهه می کشاند. برای مثال اگر از افسردگی رنج می برید، ابتدا باید از کمک یک مشاور مناسب استفاده کنید و سپس به دنبال مطالب کتاب های زرد بروید.

مشورت با روانشناسان
بهتر است قبل از استفاده از مطالب کتاب های روانشناسی، با مشاوران حاذق مشورت کنید. فراموش نکنید، مهم ترین ضعف کتاب های زرد این است که برای زندگی همه افراد تنها یک راهکار ارائه می دهد. درحالی که مشکلات افراد گوناگون با یکدیگر متفاوت است. برای مثال یک کودک برای حل مشکل خود به مشاوره کودک نیاز دارد و راهکارهای اجرایی برای افراد بزرگسال با خردسالان متفاوت است. اما هیچ یک از این موارد در کتاب های روانشناسی زرد در نظر گرفته نشده است. شاید مطالب عنوان شده در این کتاب ها برای حل بعضی مسائل هم مناسب باشد، اما آیا مشکل شما جزو این مسائل است؟ برای پاسخ به این سوال باید از یک روانشناس علمی کمک بگیرید.

_________________________________________________________

مقالات دیگر