درمان آدلری چیست؟
نظریه آدلری رویکردی جامع به روانشناسی است که بر اهمیت غلبه بر احساس حقارت و به دست آوردن احساس تعلق به منظور دستیابی به موفقیت و خوشبختی تاکید دارد.
روان‌شناسی آدلر، نظریه شخصیت و نظام درمانی او یک دیدگاه اجتماعی و غایت‌نگر است که انسان را کلا و در مجموع موجودی خلاق، مسئول و در حال شدن می‌داند که در جهت هدف‌های خیالی، در محدوده زمینه تجربی‌اش در حال حرکت است. عقیده زیربنایی این نظام آن است که رفتار، معمولا به وسیله تلاش‌هایی هدایت و کنترل می‌شود که درصدد جبران احساس حقارت است.
در این نظریه، اعتقاد بر آن است که ادراک فرد از خودش و زندگی (یعنی شیوه زندگی‌اش)، به علت وجود احساس حقارت، گاه‌گاهی برایش ناکام‌کننده است. همچنین قدرت‌طلبی، تعیین‌کننده چگونگی اعمال انسان و مسیر رشد اوست. بنابراین، رشد، فرایند رهایی از احساس ناچیزی و حقارت است.
با وجود این، در سال‌های اخیر، روان‌شناسان آدلری نیروی برانگیزاننده واقعی را تمایل به احساس تعلق (علاقه اجتماعی و ارتباط با همنوعان) دانسته‌اند. بنابراین، چون فرد غیرعادی فردی مایوس است و نه مریض و از طرف دیگر، علایق اجتماعی مختل دارد، وظیفه درمانگر آن است که او را تشویق و تهییج کند و قوت قلب دهد، علائق اجتماعی‌اش را بیدار کند و از طرفی روش‌های ایجاد رابطه، تجزیه و تحلیل و عملیات ثمربخش دیگر، امکان شیوه جدید زندگی را برایش فراهم آورد.  مشاوره و روان‌درمانی آدلر، یک جریان آموزشی است که برای اجرای موفق آن همکاری نزدیک بین مراجع و مشاور ضرورت دارد.
درمان آدلری از نظریه او بوجود آمده است. این نظریه همچنین بر اهمیت تعاملات اجتماعی و مشارکت اجتماعی به منظور ارتقای رشد فردی تمرکز دارد.

هدف از درمان آدلری چیست؟
هدف از درمان آدلری بر رشد شخصیت فردی و در عین حال درک و پذیرش ارتباط متقابل همه‌ی انسان‌ها متمرکز است. هدف از درمان آدلری رسیدن به احساس کامل بودن با تمرکز بر نقاط قوت و توانایی‌های فردی است. در ادامه این بخش برخی از اهداف کلیدی آدلری را عنوان می کنیم. این اهداف عبارتند از:
    توسعه عزت نفس و خودباوری
    درک معنا و اهداف زندگی
    مقابله با مشکلات رفتاری
    ارتقا مهارت های ارتباطی
    غلبه بر نگرش های منفی
آدلری اعتقاد داشت که انسان‌ها ذاتا اجتماعی، هدفمند و خلاق بوده و با تمرکز روی الگوهای رفتاری خود می‌توانند بر چالش‌ها غلبه کرده به اهداف خود رسیده و زندگی شادتر و رضایت‌بخش‌تری را تجربه کنند.

کلیدواژه‌های اساسی نظریه آدلر
نظریه آدلر دارای واژه‌ها و اصطلاحات اساسی است که به آنها اشاره می‌کنیم:
اشتباهات بنیادی basic mistakes عبارت است از نگرش‌های غلطی که زمانی صحیح بوده‌اند، اما دیگر نگرش صحیح تلقی نمی‌شوند. معمولا ناهوشیار بوده و برای گمراه کردن شیوه زندگی به‌کار گرفته می‌شوند.
برتری superiority دو شکل مخالف دارد. برتری بی‌فایده اجتماعی که دربرگیرنده نیاز شدید به صلاحیت داشتن، مفید بودن یا شهید شدن است. برتری بافایده اجتماعی عبارت ‌است ‌از سلطه یک فرد بر محیطش.
ترتیب تولد birth order ترتیبی است که فرزند در یک خانواده به دنیا می‌آید، به‌ عنوان مثال اولین فرزند.
تشویق encouragement جوهر اعتماد‌به‌نفس را در فرد افزایش داده و به شخص پیام می‌دهد که او آن‌گونه که هست، به‌اندازه کافی خوب است.
جو خانوادگی family atomos الگوی ویژه‌ای است که توسط والدین بنیان‌گذاری شده و به فرزندان به ‌عنوان معیاری برای زندگی اجتماعی ارائه می‌گردد.
حقارت‌ اندامی organ inferiority در برخی از افراد،‌ اندام به‌خصوصی در هنگام استرس‌های غیرمعمول، نخستین بخشی از بدن آنهاست که از کار می‌افتد، زیرا که مقاومت آن قسمت‌ها کم است.
خاطرات اولیه early recollections حوادث معینی هستند که شخص می‌تواند به وضوح جزئیات افکار و احساسات همراه با آن را که در زمان وقوع حوادث وجود داشته است، به‌خاطر بیاورد.
روان‌شناسی فردی inpidual psychology آدلر واژه "فردی" را برای شناساندن نظام خود به‌کار برد، زیرا او می‌خواست که مفهوم جامعه متحدی را ایجاد کند.
شیوه زندگی style of life یک فرد، شیوه عمل، شیوه فکر کردن و ادراک را در یک چارچوب شناختی ایجاد کرده و اعمال خاصی را انتخاب می‌کند تا قادر شود که با امور زندگی دست‌وپنجه نرم کند.
عقده حقارت inferiority complex اعتقاد راسخ یک فرد به ناتوانی خودش برای بهبود ‌بخشیدن به آنچه که اشتباه است.
علاقه اجتماعی social interest تمایل به همکاری با دیگران برای یک صلاح عمومی و آگاهی از مناسبات مشترک جهانی همه افراد بشر.
منطق خصوصی private logic در حالی که منطق عمومی دربرگیرنده ارزش‌های مشابه و تجربیات معتبر بوده و یک نفر را به دیگری مرتبط می‌سازد، منطق خصوصی یک نقشه خصوصی است که فرد بدان وسیله راه خود را در زندگی پیدا می‌کند. منطق خصوصی در درجه اول به اهداف و نیات افراد وابسته بوده و با آن سازگار می‌باشد.
هدف خیالی fictional goal هر فردی در دوران اولیه کودکی خود، تصویری تخیلی را که تاکنون درک نشده، رشد می‌دهد.
یأس discouragement کاربرد آن، هم برای شخصی است که مایوس شده و هم به فرایندی گفته می‌شود که فرد را مایوس کرده است. فرایند یأس، فرایندی است که شخص را به سوی انتظار شکست می‌کشاند.

مراحل درمان آدلری
درمان آدلری در سه مرحله انجام می‌شود:
۱. تعامل:
تعامل به معنای ایجاد رابطه بین بیمار و درمانگر است.در این رویکرد، درمانگر فردی حامی، مشوق و همدل است که به ایجاد یک رابطه‌ی تعاملی کمک می‌کند.درمانگر و بیمار هر دو برای رفع مشکلات بیمار با هم کار می کنند.
۲. ارزیابی:
ارزیابی به معنای یادگیری در مورد گذشته‌ی بیمار برای درک چالش‌های کنونی او است.درمان آدلری بر تأثیر ترتیب تولد و خاطرات اولیه‌ی دوران کودکی تأکید دارد، اما درمانگر ممکن است به دنبال درک پویایی خانواده‌ی بیمار، تجربیات مهم گذشته، و ماهیت و منشأ الگوهای فکری مختلف نیز باشد.
۳. بینش:
پس از یادگیری بیشتر در مورد بیمار، بینش شامل کشف این موضوع است که چرا بیمار به روش خاصی عمل می‌کند.درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا خود و شرایطش را نسبت به قبل متفاوت‌تر ببیند.درمانگر برای بررسی دیدگاه بیمار، سوالاتی می‌پرسد و او‌ را به سمت آگاهی و درک بیشتر راهنمایی می‌کند.درمانگر ممکن است در مورد اینکه چگونه گذشته‌ی بیمار ممکن است در مورد شرایط فعلی او اطلاع دهد و یا این که چه چیزی ممکن است باعث ایجاد تمایلات غیرمفید یا ناکارآمد شود، تفاسیر خود را ارائه دهد.

رویکردهای درمان آدلری
رویکرد درمانی گسترده آدلری از چند رویکرد مختلف برای تقویت روابط اجتماعی، ارتقاء اعتماد به نفس و تغییر الگوهای رفتاری بهره می‌برد. برخی از رویکردهای اصلی آدلری عبارتند از:
    رویکرد تجزیه و تحلیل سبک زندگی، درک الگوهای رفتاری و شناسایی باورهای اساسی
    رویکرد تشویقی که در آن مراجعه کننده روی نقاط قوت خود تمرکز می‌کند
    آموزش مهارت‌های حل مسئله برای مقابله با چالش‌ها
    رویکرد نقش‌آفرینی در موقعیت‌های مختلف تا با تمرین رفتار و تعاملات خود را با دیگران تغییر دهد.
    صحبت در مورد رویاها و تفسیر آن ها در جهت افزایش خلاقیت و کشف دیدگاه جدید
    تمرکز روی آینده و گذشته
درمان Adlerian از این رویکردها و تکنیک‌ها برای بهبود روابط اجتماعی، ارتقاء رشد شخصی، و ایجاد زندگی مطلوب‌تر برای افراد استفاده می‌کند.

تکنیک‌های درمان آدلری
یکی از اصول اصلی نظریه آدلری این است که رفتار انسان هدف‌مدار است. افرادی که مشکلاتی را تجربه می کنند با یک رواندرمانگر یا مشاور خانواده کار می کنند تا در مورد مشکلات و رفتارهای خود بینش پیدا کنند. هنگامی که آنها درک عمیق تری از خود پیدا کردند، می توانند بر روی یادگیری مهارت ها و رفتارهای جدیدی کار کنند که به آنها در غلبه بر این مشکلات کمک می کند.
تئوری آدلری بر تکنیک هایی تاکید دارد که رشد و انعطاف پذیری را افزایش می دهند. برخی از تکنیک های کلیدی که در این نوع درمان استفاده می شود عبارتند از:
روانشناسان/مشاوران با گوش دادن و ارائه همدلی نشان می دهد که از مراجع مراقبت می کنند. این تکنیک همچنین شامل کمک به افراد است تا یاد بگیرند چگونه نقاط قوت خود را بشناسند و به توانایی خود برای موفقیت اعتماد کنند.
ایجاد انتظارات
درمانگران ممکن است از افراد بخواهند که در نظر بگیرند اگر همان فرد مورد انتظار باشند، چگونه عمل می‌کردند. این به مراجع اجازه می دهد تا موفقیت را تجسم کند، بر مقاومت در برابر تغییر غلبه کند و این انتظار را ایجاد کند که موفق خواهد شد.
آزمون هدف رفتار
همانطور که افراد رفتارهای خود را بررسی می کنند، درمانگر ممکن است از درمانجو بخواهد که در مورد هدف این رفتارها فکر کند. اغلب، درک هدفی که برخی از این رفتارهای ناسازگار در خدمت آن هستند، می تواند به افراد کمک کند تا راهبردهای مقابله ای سالم تری ایجاد کنند.
بررسی خاطرات
نگاه کردن به لحظات گذشته می تواند راهی برای به دست آوردن بینش در مورد الگوهای رفتاری باشد و ممکن است به مشکلات فعلی کمک کند. پس از بررسی چندین خاطره، درمانگران می توانند به دنبال موضوعات خاصی باشند که ممکن است دوباره پدیدار شوند. نظریه آدلری نشان می دهد که افراد همیشه در تلاش برای ارضای خواسته های خاص و رسیدن به اهداف خاص هستند.
نحوه دستیابی به این اهداف می تواند از فردی به فرد دیگر بسته به شخصیت و محیط آنها بسیار متفاوت باشد.
خاطرات گذشته، اطلاعاتی در مورد سبک زندگی مراجعان در اختیارمان می‌گذارند. پیروان آدلر، در جمع‌آوری خاطرات گذشته سعی می‌کنند حداکثر جزئیات را بگیرند و به همین منظور سوالات مختلفی مطرح می‌کنند. به نظر آدلر، خاطرات به‌طور اتفاقی به یاد نمی‌آیند، مردم همواره خاطراتی را به یاد می‌آورند که در زندگی آنها موثر بوده‌اند. معمولا درمانگران پیرو آدلر در طول درمان از خاطرات قدیمی مراجعان می‌پرسند و آن را به شروع درمان محدود نمی‌کنند.
به نظر آدلر اگرچه خاطرات جدید نیز مفیدند ولی خاطرات قدیمی مثل خاطرات ۴ یا ۵ سالگی از همه مفیدترند، چون به زمان تثبیت سبک زندگی نزدیک‌ترند. در تحلیل خاطرات باید ببینیم چه موضوعاتی مضمون اصلی خاطره را می‌سازند. وضعیت مراجع در خاطره نیز مهم است. باید ببینیم آیا وی در آن وضعیت مشارکت دارد یا فقط ناظر است. توجه به احساسات مطرح شده در خاطره و هماهنگی آنها نیز مهم است.
درمانگرانی که از درمان آدلری استفاده می‌کنند از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا درباره نحوه رفتار افراد بیشتر بیاموزند و به آنها کمک کنند بینش خود را به دست آورند. تجزیه و تحلیل این رفتارها می تواند به افراد کمک کند تا الگو هایی را که ممکن است آنها را بازدارند درک کنند و به دنبال راه حل های جدیدتر و موثرتر باشند.

فنون مورد استفاده در رویکرد آدلری
چنانکه انتظار می­رود آدلرین­ها از فنون مختلفی نیز برای کمک به بیماران و درمان آن­ها بهره می­برند که در زیر به اختصار این فنون را توضیح خواهیم داد.
    جهت گیری دوباره: با استفاده از این فن بیماران سعی می­کنند تا عقاید و رفتارهای خود را تغییر دهند تا به اهداف درمانی تعیین شده دست یابند.
    فوریت: در واقع فورت اشاره به این دارد که بیماران قادر باشند تا در هر لحظه از درمان، تجربه خود را ابراز نمایند.
    دلگرمی دادن: دلگرمی دادن به دو صورت مفید واقع می­شود. در روش اول، دلگرمی موجب برقراری رابطه شده و این امکان را به درمانگر می­دهد که بتواند سبک زندگی مراجع را بسنجد. در روش دوم نیز می­تواند زمینه ساز تغییرات و اقدامات لازم در مرحله جهت گیری دوباره باشد.
   طوری عمل کن که گویی: چنانکه از نام این تکنیک پیداست، بیمار باید کاری را که از شکست در آن واهمه دارد انجام دهد. درمانگر از بیمار خواهد خواست که طوری عمل کند که گویی موفق خواهد شد.
    ملزم کردن خود: این فن می­تواند بسیار مشکل باشد زیرا رفتارهای نادرست معمولاً در طول زندگی آنان بارها تکرار شده‌اند و بیمار به انجام آن­ها عادت کرده است، بنابراین نیازمند تلاشی مضاعف از سوی او برای تغییر آن خواهد بود.
   سوال: این فن توسط آدلر به این منظور به کار می­رفت که مشخص شود فرد مورد نظر مشکلات فیزیولوژیک دارد یا مشکلات روانشناختی.
    تف انداختن در غذای مراجع: در این فن درمانگران رفتارهای بیماران را بررسی کرده و با اظهار نظرهای خود سعی در کاهش دلپذیر بودن و جذابیت آن رفتار ها دارند. مثلا در مورد والدی که زندگی خود را به موفقیت فرزندش اختصاص داده و هدفی برای خود ندارد گفته می­شود: اینکه هیچ هدفی که مربوط به پیشرفت خودت شود در زندگی نداری اصلاً جالب به نظر نمی­رسد.
   به دام نیفتادن: همانطور که گفته شد بیماران به برخی رفتارهای خود تخریب‌کننده­شان می‌چسبند و سعی دارند درمانگر را نیز وادارند تا طبق خودپنداره‌های آنان با ایشان رفتار کنند. درمانگران باید هوشیار بوده و از افتادن در این دام دوری کنند.
    فن تکمه ­ای: در این فن از مراجعان خواسته می­شود تا چشمان خود را بسته و واقعه ­ای خوشایند را همراه با تمام احساسات لذت‌بخش مربوط به آن تصور کند. در این هنگام از آنان می­خواهد تا به مساله‌ای ناخوشایند فکر کنند. پس از مدتی مجدداً از بیماران درخواست می­شود که صحنه خوشایند اولیه را تجسم کنند. هدف از این کار این است که بیماران متوجه شوند می­توانند با تغییر دادن موضوعاتی که در حال فکر کردن به آن­ها هستند، احساسات خود را نیز تغییر دهند.
    قصد تناقضی: در این فن فرد بیمار باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا نشانه­هایی را که از آن­ها هراس دارد تشدید کنند. به عنوان مثال فردی که از عرق کردن جلوی جمع نگران است باید سعی کند تا هرچه بیشتر در حضور دیگران عرق کند. آدلر نام این راهبرد را تجویز نشانه و درایکورس نام آن را ضد توصیه گذاشته‌اند.
   تعیین تکلیف و تعهد: در اینجا درمانگر و بیمار سعی می­کنند در انجام برخی امور توافق کنند و سپس بهترین راه حل یعنی راهی که کوتاه و با احتمال موفقیت بیشتر باشد انتخاب می­شود. لازم است بیمار راه انتخاب شده را انجام دهد و در صورتی که نتیجه دلخواه به دست نیامد به همراه درمانگر تغییراتی را در آن ایجاد کند.
    تکلیف منزل: درمانگران پیرو آدلر در اکثر مواقع تکالیفی را برای انجام در منزل به بیماران محول می­کنند. این تکلیف­ها ساده‌اند و بین جلسات انجام می­شوند. ممکن است درمانگر بخواهد هر هفته تکالیفی را به بیمار واگذار کند.

فواید رویکرد آدلری در زوج درمانی و خانواده درمانی
رویکرد آدلری در زوج درمانی و خانواده درمانی فواید زیادی داشته است. در این بخش به محبوب‌ترین فواید آن‌ها اشاره می‌کنیم.
    درمان Adlerian به زوج‌ها و اعضای خانواده کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی «مهارت‌های گفتگوی موثر، گوش دادن فعال، ابراز احساسات و حل مسائل مشترک» را به خوبی یاد بگیرند.
    صبر و حوصله
    تأکید بر ارتباطات سالم و مثبت در درمان Adlerian به زوج‌ها و اعضای خانواده به شکل موثری کمک می‌کند تا روابط خود را تقویت کرده و ارتباطات معنی‌دارتری را داشته باشند.
    خوش بینی
    این رویکرد درمانی کمک می‌کند تا خانوادها الگوهای رفتاری ناسالم خود را شناسایی کنند و الگوهای مثبت و سالم را به جای آن‌ها انتخاب کنند.
    درک سبک زندگی
    با تمرکز روی چالش‌های زندگی زناشویی مشکلات را می‌توان شناسایی کرد و راه‌حل‌های موثری را برای مدیریت آن‌ها پیدا کرد.
    تشویق و همکاری
    ارتقا و تقویت عزت نفس
    احترام و همدلی
    تسهیل در مدیریت تغییرات و سختی‌ها
    حل درگیری‌های بین والدین و فرزندان
    رفع مشکلات انضباطی
    برطرف کردن سوء مصرف مواد
به طور کلی مطالعات زیادی نشان داده‌اند که زوج درمانی آدلری در ایجاد زندگی خانوادگی سالم و مطلوب موثر عمل کرده است.

_________________________________________________________

مقالات دیگر