روانشناسی معکوس یا وارونه(Reverse Psychology) چیست ؟
روانشناسی معکوس به معنای ترغیب کردن شخص مقابل به انجام دادن خواسته شما می‌باشد. اینکار را با گفتن چیزی بر خلاف میل باطنی خود به شخص مقابل انجام دهید. این روش در تبلیغات بسیار موثر است. از روانشناسی معکوس برای کنار آمدن با برخی شخصیت‌ها نیز می‌توان استفاده کرد. در مورد زمان و نحوه استفاده از این روش بابد مراقب باشید. در برخی از موارد روانشناسی معکوس به عنوان روشی برای اعمال نفوذ در دیگران شناخته می‌شود. در صورت تبدیل شدن روانشناسی معکوس به یک عادت، امکان تخریب روابط وجود دارد. تنها در شرایط خاص از این روش استفاده کنید. استفاده از این تکنیک فقط در مواقع غیر حساس پیشنهاد می‌شود.
یادگیری معکـوس میتواند روش های سنتی را دگرگون میکند. روانشناسی معکوس توسط پزشک و نویسنده معروف ویکتور فرانکل توصیف شد. این تکنیک پیچیده تر از آن است که به نظر میرسد. استفاده و اثر بخشی آن بارها در سال های گذشته مورد آزمایش  قرار گرفته است و باید با احتیاط مورد استفاده شود. ویکتور فرانکل مستقیما بارها از بیماران افسرده، ناپایدار یا چند معضل پرسید؛ که چرا خودکشی نمیکنند؟ مطمئنآ روانپزشک نمیخواست بیماران خودکشی کنند. برعکس، او شروع به استفاده از فرمول بندی ایده آموزش معکوس کرده بود. با این کار بیشتر بیماران واقعه مرگ خود را تصور میکردند و برای انجام این کار بسیاری از آن ها دلایل کافی برای خودکشی پیدا نمیکردند.

نکات استفاده از روانشناسی معکوس
    این روش تقریبا هر فردی با خصوصیات مختلف را متقاعد می کند.
    افراد احساسی و با اعتماد به نفس بیش از حد و لجباز نیز در برابر روانشناسی معکوس انعطاف پذیر هستند.
    در هنگام اعمال روانشناسی معکوس باید صبور بود.
    از جملات چالش برانگیز از قبیل "شرط می بندم که نمی توانی به موقع برسی"استفاده کنید.

چرا باید این نوع روانشناسی را انجام بدهیم؟
روانشناسی معکوس یک رویکرد پژوهشی در روانشناسی است که به معکوس کردن یا تغییر جهت علایق، افکار، و رفتارهای ناپسند یا مشکل‌ساز در فرد متمایل است. این رویکرد برای بهبود وضعیت روانی افراد و ارتقای کیفیت زندگی آن‌ها به کار می‌رود.
در روانشناسی معکوس، تمرکز از حل مسئله‌ها و رفع علائم ناپسند به سمت استفاده از استعدادها و نقاط قوت فرد منتقل می‌شود. این رویکرد به دنبال توسعه مهارت‌ها، افزایش اعتماد به نفس، بهبود ارتباطات، و توانمندسازی فرد در رسیدن به اهدافش است.
یکی از روش‌های اصلی این نوع روانشناسی، تمرکز بر روی تغییر انگیزه‌های منفی به مثبت، تقویت اعتقادات سازنده، و ارتقاء خودشناسی و توانایی‌های فرد است. این رویکرد معمولاً توسط روانشناسان و مشاوران برای کمک به مشتریان خود در مواجهه با چالش‌ها و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها استفاده می‌شود.

تکنیک های روانشناسی معکوس
ایجاد انگیزه
قبل استفاده از تکنیک روانشناسی معکوس، سعی کنید ازعمل شخص مقابل اگاهی داشته باشید و از هرگونه بحث و جدال بپرهیزید و با آرامش با استفاده از روانشناسی معکوس به شخص مقابل انگیزه انجام کار دهید.
شناخت فرد متقابل
روانشناسی معکوس تقریبا در همه اشکال ارتباطی موثر و تأثیرگذار است یکی از اولین مواردی که در مورد استفاده از روانشناسی معکوس متوجه خواهید شد اینکه برای همه افراد موثر نیست.افراد به طور کلی دو نوع دارند: افراد سازگار و افراد لجباز و ناسازگار اگر تصمیم به استفاده از روانشناسی معکوس دارید در ابتدا باید شخصیتی طرف مقابل خود را بشناسید.
بنابراین مشخص کردن افرادی که به بهترین وجه به روانشناسی معکوس پاسخ می دهند  در موثر واقع شدن آن بسیار مهم است.در حقیقت روانشناسی معکوس بر روی همه افراد تاثیر گذار نیست و معمولا افرادی که در انجام عملی پافشاری می کنند  بهترین گزینه است.
افرادی که تحریک پذیر ، لجباز و احساساتی هستند تمایل بیشتری به واکنش پذیری دارند. از طرف دیگر افرادی که از رضایت و سازش بیشتری برخوردار هستند ، تمایل کمتری به قبول کردن روانشناسی معکوس دارند. همچنین برخی مردان نسبت به زنان مستعد واکنش نسبت به روانشناسی معکوس هستند.
نکته: احتمال اینکه کودک لجباز به روانشناسی معکوس پاسخ دهد بسیار بیشتر از کودک غیرلجباز است
توجه به خواسته های طرف مقابل
قبل استفاده از روانشناسی معکوس،از فکر و خواسته طرف مقابل آگاه شوید در برخی افراد استفاده از روانشناسی معکوس با بیان جملاتی ساده مانند حق با توست ،ممکن است با مخالفت فرد روبه رو شوید و به جای آن بهتر از جمله، من جلوی کاری که می خواهی انجام دهی را نمی گیرم مطمئنا خودت بهترین تصیم را خواهی گرفت، توجه فرد به شما معطوف می شود.
پرهیز از زیاده روی و سوء استفاده
روانشناسی معکوس در شرایط خاص عالی عمل می کند اما در صورت استفاده بیش از حد به روابط افراد آسیب می زند و منجر به کینه جویی می شود.
توجه:  بهتر در مواقع کم اهمیت از روانشناسی معکوس استفاده کنید  به عنوان نمونه تصمیم گیری در مورد انتخاب فیلم یا موارد کم اهمیت.
حفظ آرامش و صبوری
روانشانسی معکوس برای برخی افراد به خصوص کودکان تا زمانی که  به طرز فکر شما عادت کنند کمی ناراحت کننده است و ممکنه با مخالفت هایی روبه رو شوید بنابراین در حین روانشناسی معکوس حفظ آرامش و خونسردی مهم است. برای ارتباط با مشاور کودک آنلاین کلیک کنید.
در نظر گرفتن شرایط
در برخی شرایط خاص ممکن است روانشناسی معکوس نتیجه عکس دهد و عواقب جدی داشته باشد مخصوصا زمانی که سلامتی فردی در میان باشد .مثلا اگر فردی از مراجعه به مطب دکتر می ترسد نباید با جمله  حق با توست به پزشک مراجعه نکن او را ترغیب به دکتر رفتن کنید در این صورت ترس آن بیشتر می شود.
موثر بودن در کودکان
کودکان بیشتر مستعد روانشناسی معکوس هستند. وی گفت ، برای مثال کودکان سنین 2 تا 4 سالگی احساساتی تر و یاغی هستند  بنابراین روانشناسی معکوس بیشتر تاثیر دارد. در عوض کودکانی در سن 4 سالگی کمی اجتماعی تر هستند و کمتر مستعد روانشناسی معکوس می شوند.

نمونه هایی از روانشناسی معکوس
    کودکانی که از خوردن صبحانه امتناع می کنند با گفتن جمله اگر غذا نمی خوری پس میز صبحانه را ترک کن، کودک احساس می کند حق انتخابی ندارد و به سرعت نسبت به صبحانه خوردن ترغیب می شود.
    اگر دوستان وقت نشناس دارید و همیشه ساعاتی را منتظر رسیدن ملاقات با آنها می مانید با گفتن جمله روانشناسی معکوس "شرط می بندم که نمی توانی قبل از ساعت 6 عصر برسی" انگیزه و ذهنیت سر وقت آمدن را در آنها ایجاد کنید.
    تصور کنید وقت خواب کودک است و او با پنهان شدن در اتاق و بازی کردن از این امر امتناع می کند در این صورت با جمله "سعی نکن بخوابی چون نمی توانی" کودک در واکنش عکس به جمله شما ترغیب به خوابیدن می شود.
    برای افراد بد اخلاق گفتن جمله بهتر لبخند نزنی،فرد ترغیب به خنده می شود.
    با به کار بردن جمله لازم نیست آن کار را انجام بدی چون فکر نکنم بتونی، فرد را وادار به انجام کار مورد نظر خواهید کرد.

اثرات مثبت استفاده از روانشناسی معکوس
    متقاعد و وادار کردن افراد برای خواسته های خود
    روشی موثر برای والدین در آموزش عادت های خوب و ترک الگوی رفتاری غلط به کودکان
    ایجاد روابط دوستانه و ارتباط موثر با افراد لجباز

اثرات منفی روانشناسی معکوس
    کاهش اعتماد  در روابط شخصی
    احساس توهین و تحقیر فرد مقابل و واکنش نشان دادن احساسات عاطفی منفی
    تلقی کردن شما به رفتاری ناشایست
آیا دوستی تا به حال شما را به انجام کاری متقاعد کرده است که قبلاً نمی خواستید آن را انجام دهید؟ اگر پاسخ بله است پس مطمئنا قدرت روانشناسی معکوس در کار است.روانشناسی معکوس روندی است که بسیاری از افراد برای متقاعد کردن فردی برای انجام با بیان عکس استفاده می کنند. علاوه بر این ، روانشناسی معکوس نیز به طور مکرر در تجارت به عنوان روش بازاریابی و فروش استفاده می شود .

روانشناسان از چه روش هایی در روانشناسی معکوس استفاده می کنند؟
روانشناسی معکوس از یک سری روش‌ها و تکنیک‌ها برای تحول و بهبود وضعیت روانی فرد استفاده می‌کند. این روش‌ها معمولاً توسط روانشناسان، مشاوران، یا متخصصان روانشناسی معکوس اجرا می‌شوند. برخی از مهم‌ترین روش‌های استفاده شده در روانشناسی معکوس عبارتند از:
1. تغییر نگرش‌های منفی: این شامل تغییر انگیزه‌های منفی، اعتقادات ناسازگار، و الگوهای فکری مخرب است. این تغییرات می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های مثل تفکر مثبت، تحلیل مجدد اتفاقات، و تمرین‌های متمرکز بر ارتقاء خودآگاهی انجام شود.
2. تمرکز بر قدرت‌ها و منابع داخلی: این شامل شناسایی و توسعه مهارت‌ها، استعدادها، و منابع داخلی فرد است. این توسعه می‌تواند از طریق تکنیک‌های مثل تمرینات خودشناسی، نقاط قوت شخصی، و استفاده از تجارب مثبت انجام شود.
3. تمرین‌های مثبت‌گرایی: این شامل تمرین‌هایی مانند ارائه تسکین‌دهنده‌ها، روش‌های تصویرسازی، و تمرینات ذهنی برای تقویت مهارت‌های مثبت‌گرایی و افزایش احساس شادی و رضایت است.
4. توسعه مهارت‌های مدیریتی: این شامل آموزش مهارت‌های مدیریت زمان، مدیریت استرس، حل مسئله، و مهارت‌های ارتباطی است که به فرد کمک می‌کند با چالش‌ها بهتر مقابله کند و بهبودی در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود داشته باشد.
5. تمرینات روان‌درمانی: این شامل تکنیک‌هایی مانند روش‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی، روان‌درمانی شناختی رفتاری، و تمرینات رفع تنش است که به فرد کمک می‌کند با احساسات منفی و تنش‌ها بهتر مقابله کند و به وضعیت روانی بهتری دست یابد.

_________________________________________________________

مقالات دیگر