موتیسم یا لالی انتخابی (Selective Mutism) چیست؟
موتیسم که به آن لالی انتخابی هم می‌گویند یک اختلال اضطرابی است. بدین معنی که کودک یا بزرگسال نمی‌تواند در مکان خاص، با افراد خاص یا در فعالیت اجتماعی به‌خصوصی صحبت کند. درواقع کودکان مبتلا به لالی انتخابی، سکوت را انتخاب نمی‌کنند. آن‌ها می‌خواهند صحبت کنند و سعی می‌کنند حرف بزنند، اما اضطراب متوقف‌شان می‌کند.
انتظار برای صحبت با افراد خاص باعث ایجاد یک واکنش انجماد با احساس اضطراب و وحشت می‌شود. در این وضعیت صحبت کردن برای فرد مبتلا به اختلال موتیسم انتخابی غیرممکن است. با این حال فرد مبتلا به لالی انتخابی به صورت طبیعی با خانواده، دوستان و اعضای نزدیک به خود صحبت می‌کند و مشکل اصلی او در موقعیت‌های خاص یا با افراد خاص بروز پیدا خواهد کرد.

ویژگی‌های مشترک کودکان با لالی انتخابی
    اضطراب اجتماعی: زمانی که می‌بایست در جمع حرف بزنند علایم غیر کلامی اضطراب را نشان می‌دهند. مثل بی‌قراری یا اجتناب از تماس چشمی
    روان رنجوری: رفتارهای مقابله جویانه و منفی‌کاری، خجالتی، سلطه‌گر و فریب‌کار، مقابله‌جو و انزوای اجتماعی در آن‌ها بیشتر دیده می‌شود.
    ارتباط اجتماعی ضعیف: خودشان را به فعالیت یا همکاری‌های غیرکلامی محدود می‌کنند. مثل گرفتن توپ در کلاس ورزش یا انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تحرک جسمی بیشتری دارد. میلی به فعال بودن در جمع ندارند و در جلسات علمی حضور ضعیفی دارند.
    تاخیر در تکلم: سابقه تاخیر در تکلم در اکثر این کودکان وجود دارد. نیازها، آرزوها و خواسته هایشان را بیشتر از طریق غیر کلامی بیان می‌کنند، مثلا با حرکات سر و دست، اشاره کردن
    خشکی شخصیت: انعطاف‌ناپذیر اما بسیار کمرواند. این ویژگی باعث می‌شود به نظر لجباز برسند.
    والدین فزون حمایت گر: این سبک ارتباط والدینی باعث تداوم و شدت علائم می‌شود.
    رفتارهای اجتنابی در جمع: اغلب رفتار منفی دیگری مثل امتناع از نشستن و بازی کردن زمانی که باید حرف بزند وجود دارد. سعی می‌کند از فعالیت‌هایی که نیاز به صحبت کردن دارند اجتناب کنند، مثل درخواست کردن از معلم برای رفتن به دستشویی
    ضربه روحی: به غیر از فاکتور شخصیتی و تکلمی یک عامل دیگر وجود ضربه جسمی و روانی است و تعدادی از کودکان این شرایط را به دنبال یک رویداد آسیب‌زا پیدا می کنند. بنابراین برخی از درمانگران کودک این پدیده را لالی ضربه‌ای می‌دانند نه لالی انتخابی.

علت سکوت انتخابی در کودکان
چه عواملی باعث ایجاد لالی انتخابی می‌ شود؟
این وضعیت تنها یک درصد از کودکان را درگیر می‌کند که در صورت عدم درمان می‌تواند تا بزرگسالی همراه آن‌ها باشد. به‌ همین دلیل آن را یک اختلال نادر معرفی می‌کنند. در حال حاضر علت بروز لالی انتخابی به‌طور کامل شناخته شده نیست.
تا چند سال گذشته اعتقاد بر این بود که موتیسم انتخابی نتیجه بدرفتاری، ضربه یا آشفتگی دوران کودکی است. به تازگی تحقیقات نشان داده‌اند، لالی انتخابی می‌تواند نتیجه اضطراب اجتماعی باشد و احتمال وجود استعداد ژنتیکی در افراد مبتلا بسیار بالاست.
اختلال موتیسم انتخابی (Selective Mutism Disorder) مانند سایر اختلالات ناشی از یک علت واحد نیست. کودکانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند اغلب دارای شرایط زیر هستند:
    خجالتی بودن
    مشکلات خودتنظیمی
    ابتلا به اختلال اضطرابی
    ترس مداوم از شرمساری خود در مقابل دیگران
چه چیزی باعث ماندگاری لالی انتخابی می‌ شود؟
محیط و نوع رفتار کودکان در ماندگاری این وضعیت نقش مهمی ایفا می‌کنند. کودکانی که از لحاظ رفتاری بازدارنده هستند یا مشکلات زبانی دارند بیشتر در معرض ابتلا به موتیسم انتخابی قرار می‌گیرند. همچنین ابتلای والدین به اضطراب اجتماعی باعث الگوبرداری از رفتارهای بازدارنده آن‌ها توسط کودکان می‌شود.
موتیسم انتخابی معمولا با اختلالات زیر همراه است:
    اضطراب
    افسردگی
    تاخیر در رشد
    اختلال هراس
    مشکلات زبان
    اختلال طیف اوتیسم (ASD)
    اختلال وسواس اجباری (OCD)

علائم لالی انتخابی
اگر فکر می‌کنید صحبت نکردن کودک شما در موقعیت‌های خاصی نشان‌دهنده لالی انتخابی است، باید به دنبال علائم زیر در او باشید:
نشانه‌های رفتاری Selective Mutism
    تمایل برای صحبت کردن که اضطراب، ترس یا خجالت مانع آن می‌شود.
    از قرار گرفتن در کانون توجه و برقراری ارتباط چشمی فرار می‌کنند.
    شرکت در بازی با دیگران، درخواست کمک و دوست‌یابی برای‌شان مشکل است.
    در مدرسه و سایر موقعیت‌های اجتماعی خاص دچار ناتوانی در صحبت کردن است.
    برای بیان نیازهای خود از روش ارتباطات غیرکلامی مانند اشاره کردن یا تکان دادن سر استفاده می‌کند.
    در سنین ۲ تا چهار سالگی به شدت خجالتی است؛ از مردم می‌ترسد و نسبت به حرف زدن بی‌میلی نشان می‌دهد.
    در خانه و با دوستان خود برعکس موقعیت‌های خاص مانند مدرسه یا در تقابل با افراد ناآشنا به‌راحتی صحبت می‌کند.
نشانه‌های فیزیکی Selective Mutism
    لرزش
    یخ‌زدگی
    بی‌قراری
    معده درد
    سرخ شدن
    نگاه مضطرب
    عرق کف دست
    افزایش ضربان قلب

لالی انتخابی در نوجوانی
هرچه کودکان بزرگتر می شوند ، درمان لالی انتخابی دشوارتر می شود زیرا در پرهیز از اضطراب موقعیت هایی که شامل گفتگو می شود ، ماهرتر می شوند. کودکان هرچه بیشتر فرصت های مهم یادگیری تحصیلی و اجتماعی را از دست بدهند ، بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند. نوجوانان بزرگتر ممکن است به منظور تسکین احساس اضطراب ، خود درمانی با الکل یا مواد مخدر را شروع کنند. با وجود این واقعیت که کمک به آنها دشوارتر و پیچیده تر است ، باز هم می توان کمک بزرگی کرد. کودکان و نوجوانان بزرگتر ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشند:
    رفتار درمانی فشرده و قوی.
    برخی شواهد نشان می دهد که رفتار درمانی شناختی می تواند در کودکان بزرگتر مبتلا به لالی انتخابی مفید باشد.
    مداخلات خاص با هدف توسعه مهارت های اجتماعی.
    مداخلات برای رفع سایر اختلالات مانند اختلال اضطراب عمومی و افسردگی که بعید است خود به خود برطرف شوند.
    تجویز دارو برای کمک به آنها در شرکت در درمان.

تشخیص اختلال لالی انتخابی
اگر کودک شما بیش از یک ماه در خارج از خانه صحبت نمی‌کند، او به کمک حرفه‌ای نیاز دارد. همچنین اگر لالی انتخابی فرزندتان باعث افت عملکرد در یادگیری او در مدرسه شده و تمایل او برای حضور داشتن و فعال بودن در کلاس درس کم شده و توانایی او در معاشرت و دوست شدن افت کرده است، کمک گرفتن از روانشناس، مهم است. برای تشخیص لالی انتخابی، روانشناس نحوه رفتار و ارتباط کودک در موقعیت‌های مختلف و همچنین علائم اضطراب او را بررسی می‌کند. کودک شما ممکن است یک سنجش شنوایی یا گفتاری داشته باشد تا بررسی شود که آیا فرزند شما تاخیر زبانی نیز دارد یا نه.

درمان موتیسم انتخابی (Selective Mutism)
برای درمان لالی انتخابی از روان درمانی، دارودرمانی یا ترکیب این ۲ استفاده می‌کنند:
روان درمانی
رایج‌ترین گزینه بهبودبخش، درمان شناخت‌رفتاری (CBT) است. این روش درمانی به کاهش علائم اختلالات اضطرابی کمک می‌کند. تکنیک‌های مورد استفاده در این نوع درمان عبارت‌اند از:
    مواجهه درمانی: قرار گرفتن فرد در معرض موضوع ترس خود با حضور روانشناس و در یک محیط امن
    حساسیت‌زدایی: تجربه مستقیم محرک‌های اضطراب با گذشت زمان و به‌ طور تدریجی
    تقویت: آموزش تقویت مثبت برای کاهش اضطراب توسط روانشناس
دارو درمانی
در برخی مواقع که اضطراب و ترس از قرار گرفتن در موقعیت خاص بسیار شدید و مزمن است یا سایر روش‌ها منجر به بهبودی نشده، روانپزشک داروی اضطراب برای کودکان، نوجوانان یا بزرگسالان تجویز می‌کند.
روش مقابله با لالی انتخابی
علاوه‌بر گزینه‌های درمان می‌توانید از روش‌های زیر برای مدیریت شرایط خود استفاده کنید:
    بازی درمانی برای لالی انتخابی منجر به حرف زدن کودک بدون اجبار می‌شود.
    به معلم فرزندتان اطلاع دهید که سکوت او عمدی نیست تا عصبانی و ناامید نشود.
    برای گام‌های مثبت صحبت کردن کودک‌تان تشویق و پاداش در نظر بگیرید، اما سکوت او نباید با تنبیه همراه شود.
    از تلاش کردن افراطی برای صحبت فرزندتان اجتناب کنید. زیرا اصرار شما فقط سطح اضطراب او را افزایش می‌دهد.

_________________________________________________________

مقالات دیگر