ایگو (ego) چیست؟
ایگو اصطلاحی است که اشاره به یکی از سه ساختار شخصیتی که توسط فروید مطرح شد، دارد. ایگو سطح دوم شخصیت بوده و به معنای من می باشد. خود مترادف کلمه ایگو می باشد.
ایگو (خود) در روانکاوی چیست ؟
ایگو مفهومی بنیادین در نظریه روانکاوی زیگموند فروید است. فروید ساختار روانی انسان را به سه بخش نهاد (Id)، خود (Ego) و فراخود (Super-ego) تقسیم می‌کند.
    نهاد (Id): بخش غریزی و اولیه‌ی شخصیت است که بر اساس اصل لذت عمل می‌کند و خواسته‌های اولیه‌ی زیستی و امیال سرکوب‌شده را در بر می‌گیرد.
    فراخود (Super-ego): نماینده‌ی وجدان اخلاقی و درونی‌سازی ارزش‌های جامعه است و فرد را به سمت کمال و رعایت قواعد سوق می‌دهد.
    خود (Ego): بخش منطقی و واقع‌گرای شخصیت است که میان نهاد و فراخود عمل وساطت می‌کند.
تعریف رایج کلمه ایگو در میان مردم چیست؟
ایگو در میان عموم افراد جامعه به معنای عزت نفس یا خود مهم پنداری است؛ مردم به کسانی که بیش از حد به خودشان فکر می کنند می گویند که ایگوی بزرگی دارد! یا فردی که خودش را مهم تر و بهتر از دیگران می داند را ایگومانیاک می گویند.
ایگومانیاک به معنای خودخواهی یا خودمحوری است!
مترادف کلمه ایگو
برخی کلماتی که مترادف ایگو در نظر گرفته شده است، شامل موارد زیر می شود:
    خودبینی؛ خودبینی صفتی است که برای افراد خودبین و کسانی که شیفته خود و ظاهرشان هستند، گفته می شود. افراد خودبین نسبت به دستاوردها، موفقیت ها و توانایی های خود احساس غرور بیش از اندازه دارند.
    فخرفروشی؛ جاه طلبی، اغراق بیش از اندازه، تعریف کردن از خود و جدی گرفتن بیش از اندازه خود، به معنای فخر فروشی است.
    خودپسندی؛ رضایت از خود یا از خودراضی بودن به طوری که منجر به آسیب دیدن و عصبانی شدن دیگران می شود.
    برتری؛ افرادی که علی رغم داشتن توانایی یا شایستگی خاص، خود را برتر و شایسته تر از دیگران می دانند.
    خودمهم پنداری؛ فردی که خودش را مهم می داند به طور اغراق آمیزی به توانایی ها، ویژگی های خود اهمیت داده و دیگران را بی ارزش می پندارند و ممکن است آن ها را تحقیر یا سرزنش کنند.
    تکبر؛ فردی که متکبر است، رفتار مستبدانه ای دارد، از دیگران انتظار دارد به او احترام بگذارند اما خود احترامی برای دیگران قائل نیست. متکبران دوست دارند کنترل موقعیت را در دست بگیرند و بدون در نظر گرفتن دیگران، نظرات خود را به آن ها تحمیل کنند.
    غرور؛ غرور بیش از اندازه به معنای، عزت نفس بیش از اندازه، عالی پنداشتن خود، عاشق خود بودن و خودشیفتگی است. کسانی که درگیر غرور بیش از اندازه می باشند، فانتزی های اغراق آمیزی در مورد موفقیت هایشان دارند، خودشان را لایق بهترین ها می دانند و همدلی آن ها با دیگران پایین است.
کلمات مرتبط با ایگو چیست؟
    خودخواهی (Egoism)؛ اگر بخواهیم خودخواهی را از دیدگاه فلسفی تعریف کنیم باید آن را یک رفتار اخلاقی در انسان که بر مبنای تامین منافع خود می باشد، تعریف کنیم. واقعیت این است که مراقبت از خود مهم و همیشه در اولویت است اما خودخواهی بیش از اندازه به طوری که دیگران را نادیده بگیریم، اشتباه است.
    خودستایی (Egotism)؛ خودستایی را مترادف با ایگوی بزرگ در نظر گرفته اند. فردی که دچار خودستایی است دائما از خودش صحبت می کند و بر این باور است که از دیگران مهم تر و برتر است.
    خودمحوری (Egocentrism)؛ خودمحوری توسط ژان پیاژه روان شناس معروف برای توصیف ناتوانی کودکان در درک این مسئله که همه افراد دنیا را با زاویه دید آن ها می ببیند، به کار برده شده است. دیوید الکایند، خودمحوری را در مورد جوانان و برای توصیف این مسئله که آن ها روی خودشان تمرکز بیشتری دارند، به کار برده است.
    اما در معنای متداول، فکر کردن به این موضوع که جهان حول محور خود فرد می چرخد، خودمحوری است.

انواع ایگو
اریک برن روان شناسی است که ایگو را به سه بخش تقسیم کرد؛ از نظر او انواع ایگو شامل:
    ایگو کودکی
    ایگو بزرگسالی
    ایگو زمان حال است.
ایگو کودکی شامل تجربیات ما در دوره کودکی و هر آنچه که در گذشته رخ داده است، می شود. ایگوی بزرگسالی اتفاقاتی است که در در روزمره و در سنین بزرگسالی تجربه می کنیم و پل میان ایگو کودکی و ایگو بزرگسالی ایگو زمان حال است.
ایگوی زمان حال مهم ترین نوع ایگو و شامل هر گونه اتفاقی می شود که از گذشته تا به امروز تجربه کرده ایم و از دیگران آموخته ایم.

نقش و کارکردهای ایگو
    ادراک واقعیت: ایگو مسئول درک و تطابق با دنیای بیرون است.
    تصمیم‌گیری: ایگو با ارزیابی شرایط و در نظر گرفتن محدودیت‌ها، بهترین راه حل را برای برآورده کردن نیازها انتخاب می‌کند.
    کنترل تکانه‌ها: ایگو خواسته‌های نهاد را تعدیل می‌کند و آن‌ها را به گونه‌ای برآورده می‌سازد که با الزامات واقعیت و قواعد اجتماعی همخوانی داشته باشد.
    دفاع از نفس: ایگو از فرد در برابر فشارهای روانی ناشی از نهاد و فراخود محافظت می‌کند.

جنبه های منفی ایگو
برخی از اختلالات روانی با ضعف کارکرد ایگو در ارتباط هستند. برای مثال، در اختلال شخصیت مرزی، فرد در برقراری روابط پایدار و حفظ تصویر مثبتی از خود دچار مشکل می‌شود.
برخی روانشناسان معتقدند که ایگو می تواند جنبه های منفی ای نیز داشته باشد. از جمله این موارد می توان به :
    غرور و خودبزرگ بینی: ایگو می تواند منجر به احساس برتری نسبت به دیگران و نادیده گرفتن نقاط ضعف شخصی شود.
    مقاومت در برابر تغییر: ایگو تمایل دارد از تصویر ذهنی ایجاد شده از خود دفاع کند و در برابر تغییر مقاومت نشان دهد.
    دشواری در پذیرش اشتباه: ایگو می تواند مانع از پذیرش اشتباهات و مسئولیت پذیری شود.

پیامدهای منفی ایگو
    ایجاد رنج و اضطراب: ایگو با تمرکز بر منافع شخصی و دنیای مادی، می تواند موجب ایجاد احساس فقدان، حسادت و رقابت شود.
    مانع از خودشناسی حقیقی: ایگو با ایجاد توهم جدایی از کل هستی، فرد را از درک وحدت و ارتباط عمیق با جهان هستی باز می دارد.
    ایجاد اختلاف و تعارض: ایگو می تواند موجب قضاوت، پیش داوری و ایجاد اختلاف با دیگران شود.

ایگو چگونه مانع دستیابی به اهداف می شود؟
زمانی که ایگو از حد تعادل خارج شود، مانع بزرگی بر سر اهداف خواهد بود. ایگو غیر متعادل زمانی مانع رسیدن به اهداف می شود که ما به هنگام کسب دستاوردهای مختلف احساس غرور کنیم و دیگر به فکر به دست آوردن اهداف بلند مدت خود نباشیم؛ در نتیجه شکست خواهیم خورد.
از دیگر سو، زمانی که از پذیرفتن مسئولیت اجتناب کنیم و بر اهداف خود تمرکز نکنیم، ایگو ما را از مسیر رسیدن به اهداف دور می کند.
هفت ایگوی اصلی
هفت ایگوی اصلی عبارت اند از
    غرور
    طمع
    شهوت
    خشم
    شکم پرستی
    حسادت
    تنبلی

روش تشخیص سالم بودن یا نبودن ایگو چیست؟
روانشناسی ایگو، قابلیت تشخیص ایگوی ناسالم و سالم را از یکدیگر دارد. در این بخش توضیح می‌دهیم مشخصه‌ی سالم و ناسالم بودن ایگو چیست. برای مثال، اگر فردی ایگوی ناسالم داشته باشد، دیدگاهی غیرواقعی از خود خواهد داشت و به احتمال زیاد خودش را بهتر یا بدتر از آن چیزی می‌بیند که در واقعیت هست.
به عبارتی، چنین فردی ممکن است شخصیتی خودشیفته یا برعکس به‌شدت افسرده داشته باشد. در مقابل، افراد دارای ایگوی سالم روحیه سالمی دارند و معمولا بدون اغراق درباره‌ی موفقیت‌ها یا توانایی‌های خود فکر می‌کنند. چنین افرادی از نظر ذهنی به اندازه‌ای قوی هستند که بتوانند با چالش‌های زندگی روبرو شوند. این افراد اساسا خودشان را فردی خوب، قابل قبول و حداقل به اندازه دیگران مهم می‌دانند و می‌توانند دیدگاه دیگران را شنیده و آن را بپذیرند و در عین حال به دیدگاه خود بیشتر از نظر دیگران احترام بگذارند.

آسیب شناسی ایگو
اختلالات ایگو می توانند منجر به بروز رفتارها و الگوهای فکری ناسازگارانه شوند. برخی از نشانه های آسیب شناسی ایگو عبارتند از:
    دشواری در برقراری روابط عاطفی پایدار: افراد با ایگوی آسیب دیده ممکن است در ایجاد و حفظ روابط صمیمانه با دیگران دچار مشکل شوند.
    احساس پوچی و بی هدفی: فقدان معنا و مفهوم در زندگی یکی از نشانه های اختلال در عملکرد ایگو است.
    مکانیسم های دفاعی ناسالم: افراد با ایگوی آسیب دیده ممکن است از الگوهای رفتاری مانند انکار، فرافکنی و پرخاشگری برای مقابله با مشکلات استفاده کنند.
    اعتماد به نفس پایین و عزت نفس شکننده: احساس بی کفایتی و عدم ارزشمندی درونی می تواند ناشی از اختلال در عملکرد ایگو باشد.

رویکردهای درمانی
در صورت تشخیص اختلالات ایگو توسط متخصصان بهداشت روان، برنامه های درمانی مختلفی می توانند به فرد در جهت بهبود عملکرد ایگو کمک نمایند. برخی از رویکردهای درمانی رایج عبارتند از:
    روان درمانی پویشی: این رویکرد بر کاوش در تجارب اولیه و الگوهای رفتاری شکل گرفته در ناخودآگاه فرد تمرکز دارد. با شناسایی این الگوها، فرد می تواند نسبت به آنها آگاهی پیدا کرده و رفتارهای سازگارانه تری را جایگزین نماید.
    درمان شناختی رفتاری (CBT): این رویکرد درمانی بر شناسایی و اصلاح افکار و باورهای ناکارآمد فرد تمرکز دارد. با تغییر نگرش نسبت به خود و رویدادها، فرد می تواند احساسات و رفتارهای خود را به شکل موثرتری مدیریت نماید.
    گروه درمانی: در گروه درمانی، فرد می تواند تجربیات خود را با افراد دیگر به اشتراک گذاشته و از حمایت و بازخورد سایر اعضا بهره مند شود. این امر می تواند در تقویت مهارت های ارتباطی و ایجاد روابط سالم موثر واقع باشد.

رهایی از تسلط ایگو
با آنکه نمی توان به طور کامل ایگو را از بین برد، اما می توان از سلطه آن بر رفتار و تصمیم گیری کاست. این امر مستلزم فرایند خودآگاهی و رشد شخصی است.
برخی از راهکارهای مفید در این زمینه عبارتند از:
    مراقبه (مدیتیشن): مراقبه می تواند به تقویت ذهن آگاهی و مشاهده افکار و احساسات بدون قضاوت کمک کند.
    همدلی (Empathy): تمرین همدلی با دیگران به درک دیدگاه های مختلف و کاهش خودمحوری ایگو یاری می رساند.
    پذیرش اشتباهات: پذیرش مسئولیت اشتباهات و عذرخواهی نشان دهنده بلوغ شخصی است.
    تمرین قدردانی: قدردانی از خود و دیگران باعث تقویت احساس مثبت نفس و کاهش نیاز به تایید ایگو می شود.
موارد ذکر شده تنها نکاتی کلی برای رهایی از سلطه ایگو بوده و مشاوره با متخصصان حوزه روانشناسی می تواند در این زمینه راهنمایی مفیدتری ارائه دهد.

_________________________________________________________

مقالات دیگر