اضطراب جدایی (Separation Anxiety) چیست؟
اضطراب جدایی (Separation Anxiety) نوعی ترس شدید برای جداشدن یا از دست دادن یک عزیز معرفی می‌شود. این نوع اضطراب معمولا در نوزادان و کودکان نوپا وقتی که مادر یا سایر مراقبان آن‌ها را ترک می‌کنند، شایع است با این حال می‌تواند بزرگسالان را هم تحت تاثیر قرار دهد.
حتما شما هم بارها برای از دست دادن عزیزانتان مضطرب شده‌اید. اضطراب جدایی یک احساس طبیعی در نوزادان و کودکان نوپا است که برخی مواقع بزرگسالان هم درگیر آن خواهند بود. وقتی اضطراب با رفتار مناسب سن تداخل پیدا کند، به اختلال تبدیل می‌شود که نیاز به درمان دارد.
ترس از غریبه‌ها و اضطراب جدایی بین سنین 6 ماه تا 3 سال بسیار رایج است. این وضعیت را باید بخش طبیعی از رشد کودک دانست که معمولا خودبه‌خود از آن عبور می‌کند. اما شدت اضطراب هنگام ترک والدین می‌تواند در بزرگسالی اثرات منفی زیادی به‌جا بگذارد.

علائم اختلال اضطراب جدایی
هنگامی که فردی به دلیل جدایی از شخصی که به او وابسته است دچار ترس یا اضطراب شدید می شود ، حداقل سه مورد از معیارهای زیر را دارد تا بتواند با اختلال اضطراب جدایی تشخیص داده شود.
    پریشانی غیرطبیعی هنگام بحث در مورد جدایی یا تجربه جدا شدن از شخص دیگری که فرد به آن وابسته است (والدین ، ​​سرپرست).
    ترس شدید از اینکه اتفاقی مضر برای شخصی که به او وابسته است رخ دهد.
    نگرانی مداوم از اینکه اتفاقی غیر منتظره رخ دهد و باعث جدایی از شخصی که به او وابسته است شود.
    از ترک شخص خودداری می کند.
    فرد در مورد جدا شدن کابوس می بیند.
    او از خواب رفتن و جدا شدن از شخص مقابل اضطراب دارد.
    هنگامی که جدایی رخ می دهد، در مورد مشکلات جسمی و بیماری ها شکایت می کند.
    این اضطراب در کودکان و نوجوانان حداقل یک ماه و در بزرگسالان معمولاً یک نیمه طول می کشد.
    این اضطراب در محیط های اجتماعی، مدرسه، مشاغل و سایر زمینه ها تأثیر منفی می گذارد.
برای تشخیص اختلال اضطراب جدایی، فرد باید دچار پریشانی شدید باشد و یا نتواند در محیط های اجتماعی، مدرسه، محل کار یا سایر زمینه ها فعالیت کند. علاوه بر این، این بیماری نمی تواند به دلیل بیماری روانی دیگری باشد (آگورافوبیا ، اختلال اضطراب منتشر ، اختلالات روان پریشی).

علت بروز اضطراب جدایی چیست؟
مهمترین عوامل اثرگذار عبارتند از:
    ترک والدین
    مرگ عزیزان
    جدایی یا طلاق والدین
    اعتیاد به الکل والدین
    تغییر مدرسه
    جابه‌جایی از مکانی به مکان دیگر
    تشخیص اضطراب شدید در والدین
    سرپرستی و به فرزندخواندگی گرفتن کودک

تفاوت اضطراب جدایی در کودکان و بزرگسالان
سن تشخیص اختلال اضطراب جدایی در کودکان نوپا معمولا از 6 ماهگی شروع می‌شود. در این سن نوزادان اغلب با دیدن افراد جدید می‌ترسند. آن‌ها در کنار والدین خود به‌خصوص مادر احساس امنیت می‌کنند و زمانی‌که متوجه شوند مادر و پدر دور شده‌اند، احساس خطر خواهند کرد.
این وضعیت ادامه دارد تا سن 2 سالگی که کودک دیگر می‌تواند درک کند، والدین اگر برای مدتی او را ترک کنند دوباره باز خواهند گشت. برخی کودکان اضطراب دوری از والدین را پس از 2 سالگی هم تجربه می‌کنند. این ادامه‌دار بودن ترس و نگرانی را می‌توان اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder) نامید که بیشتر در کودکان خردسال دیده می‌شود.
یکی از تفاوت‌های اصلی اضطراب جدایی در بزرگسالان و کودکان نوپا نوع فرد مورد علاقه است. نوزادان و کودکان نوپا معمولا در صورت ترک والدین یا سایر مراقبان دچار اضطراب می‌شوند اما بزرگسالان هنگام جداشدن از فرزندان خود مضطرب خواهند شد. همچنین این اختلال در بزرگسالان هنگام جدایی از همسر یا سایر افراد مهم هم احساس می‌شود.

چه کسانی تحت تأثیر اضطراب جدایی هستند؟
همه کودکان و نوجوانان مقداری اضطراب را تجربه می‌کنند. این یک بخش طبیعی از بزرگ شدن است. با این حال‌، زمانی که نگرانی‌ها و ترس‌ها از نظر رشدی در رابطه با جدایی از خانه یا خانواده متناسب نیست، ممکن است اختلال اضطراب جدایی وجود داشته باشد.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که اختلال اضطراب جدایی در مردان و زنان به طور مساوری رخ می‌دهد. با این حال مطالعات نشان می‌دهد که مردانی که علائم اختلال را دارند بیشتر از زنان برای کمک و دریافت درمان ارجاع می‌شوند.
اولین علائم اضطراب جدایی معمولاً در سال‌های اول دبستان ظاهر می‌شود اما یک روند ثابت ندارد و همیشه اینطور نیست. به طور معمول، شروع علائم پس از دوره‌ای غیبت از مدرسه مانند تعطیلات یا یک بیماری طولانی رخ می‌دهد. اغلب کودکان کوچکتر دچار اختلال اضطراب جدایی( SAD)هستند و در مورد نوجوانان کمی کمتر است. همچنین فرزندان والدینی که دارای اختلال اضطرابی هستند بیشتر در معرض ابتلا به اختلال اضطراب جدایی قرار می‌گیرند.

روش تشخیصSeparation Anxiety
برای تشخیص اضطراب جدایی در کودکان باید به دکتر روانشناس کودک مراجعه کنید. ایشان در مورد علائم و مدت زمان بروز آن‌ها سوال می‌پرسند. معمولا نشانه‌های این نوع اختلال باید حداقل  به مدت چهار هفته قبل از تشخیص در کودک وجود داشته باشد. همچنین آن‌ها باید اختلال عمده در عملکرد طبیعی کودک‌تان ایجاد کنند.
اما دکتر روانشناس برای اضطراب جدایی در بزرگسالان بر اساس کتابچه راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی انجمن روان‌پزشکان آمریکا، ویرایش پنجم (DSM-5) تشخیص انجام می‌دهد. با توجه به این کتاب علائم اختلال مذکور باید دارای سه معیار زیر باشد:
    علائم باید باعث اختلال عمده در عملکرد طبیعی بزرگسالان شود.
    علائم را نمی‌توان با هیچ یک از اختلالات اضطرابی دیگر تطبیق داد.
    علائم اضطراب دوری از عزیزان باید حداقل به مدت 6 ماه در بزرگسالان دیده شود.

درمان اضطراب جدایی
بهترین درمان برای اضطراب جدایی شامل موارد زیر است:
درمان روان‌شناختی
آن‌ها عبارتند از:
    درمان شناختی رفتاری (CBT)
    رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
    خانواده درمانی
    گروه درمانی
دارو درمانی
در صورت شدت این نوع اختلال، روانپزشک برای کنترل و کاهش علائم آن داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) از خانواده بنزودیازپین‌ها تجویز می‌کند.

شیوه پیشگیری از اضطراب جدایی
آگاهی افراد به آنها کمک می‌کند تا هر چه بهتر بتوانند در جهت رفع اختلال برآیند و درمان را برای خود یا فرزندشان بپذیرند. ماروم با همین هدف اطلاعات را در اختیار همراهانش قرار می‌دهد تا برای شما شرایطی ایجاد کند که طمع خوش زندگی را بچشید. شاید به طور قطعی اقدامات پیشگیرانه برای کاهش بروز اختلالات اضطرابی جدایی در کودکان در حال حاضر مشخص نشده است اما قطعاً پاسخگو بودن والد اصلی که اغلب مادر است بخصوص در 6 ماه اول زندگی بسیار اهمیت دارد، نباید شرایطی برای کودک ایجاد شود که احتمال بدهد والد اصلی او را ترک خواهد کرد این شرایط از تهدیدهای کلامی والدین شامل اگر این کار را انجام دهی دیگر دوستت ندارم، از خانه می‌روم یا دیگر با تو بازی نمی‌کنم؛ نشأت می‌گیرد.
در یک جمله کودک خود را بی قید و شرط دوست داشته باشید تا ملکه ذهنش شود که همیشه هستید و اگر نباشید حتما بازخواهید گشت. تشخیص زود هنگام و مداخله می‌تواند شدت اختلال را کاهش دهد، رشد و تکامل طبیعی کودک را بهبود بخشد و کیفیت زندگی کودکان یا نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی را بالا ببرد. قطعاً مواجهه با کودکی که دچار این اختلال است برای والدین بسیار ناامیدکننده بوده و والدین احساس می‌کنند فرزندشان هرگز به استقلال نخواهد رسید اما لازم است بدانید که درمان این اختلال از خود شما و ایجاد تغییراتی در طریقه برخورد با کودک و به طور کلی نوع فرزندپروری شما شروع می‌شود.

_________________________________________________________

مقالات دیگر