بی اف اسکینر کیست؟
بی اف اسکینر (B.F.Skinner) روانشناس، مخترع، نویسنده، رفتارشناس و فیلسوف اجتماعی آمریکایی است که در دانشگاه هاروارد، روانشناسی تدریس می‌کرده است.
بی اف اسکینر، از جمله بنیان گذاران روانشناسی رفتارگرا و نیز از توسعه دهندگان نظریه یادگیری در روانشناسی محسوب می‌شود.

زندگینامه (بیوگرافی) بی اف اسکینر
بورهوس فردریک اسکینر در شهر کوچک سوسکه انا ، پنسیلوانیا به دنیا آمد و بزرگ شد. پدرش وكیل و مادرش خانه دار بود. و او با برادری كه دو سال از او بزرگتر بود بزرگ شد. وی بعداً کودکی خود در پنسیلوانیا را “گرم و پایدار” توصیف کرد.
از کودکی از ساختن و اختراع چیزهایی لذت می برد. مهارتی که بعداً در آزمایش های روانشناختی خود به کار گرفت. برادر کوچکتر وی ادوارد در 16 سالگی به دلیل خونریزی مغزی درگذشت.
در دوران دبیرستان ، اسكینر از مطالعه گسترده خود درباره آثار فرانسیس بیكن ، علاقه به استدلال علمی را شروع كرد.
وی در ادامه با دریافت مدرک لیسانس در ادبیات انگلیسی در سال 1926 از کالج همیلتون  فارغ التحصیل شد.
پس از اخذ مدرک کارشناسی ، تصمیم گرفت نویسنده شود ، دوره ای از زندگی او که بعداً آن را “سال های تاریک” می نامد. در این مدت ، او فقط دوازده مقاله کوتاه در روزنامه نوشت و با وجود تشویق و راهنمایی از شاعر مشهور ، رابرت فراست ، به سرعت از استعدادهای ادبی خود ناامید شد.
هنگام کار به عنوان دفتردار در یک کتابفروشی ، با مواجهه با  آثار پاولوف و واتسون به نقطه عطفی در زندگی و حرفه خود رسید. اسکینر با الهام از این آثار تصمیم گرفت حرفه خود را به عنوان یک داستان نویس کنار بگذارد و وارد برنامه تحصیلات تکمیلی روانشناسی در دانشگاه هاروارد شد.
پس از دریافت دکترای خود از هاروارد در سال 1931 ، ب. اف. اسكینر به لطف یک بورس تحصیلی برای پنج سال آینده به کار خود در دانشگاه ادامه داد. در این دوره از زمان ، او تحقیقات خود را در مورد رفتار عملگرا و شرطی سازی عمل ادامه داد. او در سال 1936 با ایوان بلو ازدواج کرد و این زوج صاحب دو دختر به نام های جولی و دبورا شدند.

نوآوری های اسکینر
جعبه اسکینر
دستگاه “Skinner box“ محفظه ای بود که حاوی میله یا کلیدی بود که یک حیوان می توانست برای دریافت غذا ، آب یا هر نوع تقویت کننده دیگر ، آن را فشار دهد.
در همین زمان در هاروارد بود که وی ضبط کننده تجمعی را نیز اختراع کرد. دستگاهی که پاسخ ها را به صورت یک خط شیب دار ضبط می کرد. اسکینر با مشاهده شیب خط ، که میزان پاسخ را نشان می داد ، توانست ببیند که میزان پاسخ به آنچه پس از فشار حیوان روی میله بود ، بستگی دارد.
یعنی نرخ پاسخ بالاتر به دنبال جوایز در حالی که نرخ پاسخ پایین به دنبال کمبود پاداش است. این دستگاه همچنین به اسکینر اجازه می داد تا ببیند که برنامه تقویت کننده ای که استفاده می شود نیز بر میزان پاسخ تأثیر می گذارد.
با استفاده از این دستگاه ، او دریافت كه محرک های سابق به آنچه واتسون و پاولوف معتقد بودند ، بستگی ندارند. در عوض ، اسكینر دریافت كه رفتارها به آنچه پس از پاسخ اتفاق می افتد وابسته است. اسکینر این وضعیت را رفتار عامل نامید.

پروژه کبوتر
ب. اف. اسکینر پس از ازدواج در دانشگاه مینه سوتا سمت تدریس گرفت. اسکینر هنگام تدریس در دانشگاه مینه سوتا و در اوج جنگ جهانی دوم علاقه مند به کمک به جنگ شد. وی بودجه ای را برای پروژه ای دریافت کرد که شامل کبوترهای آموزشی برای هدایت بمب ها بود زیرا در آن زمان هیچ سیستم هدایت موشکی وجود نداشت.
در “پروژه کبوتر” همانطور که نامیده می شد ، کبوترها در مخروط بینی موشک قرار می گرفتند و آموزش می دیدند که هدف را نوک بزنند. که سپس موشک را به سمت هدف مورد نظر هدایت می کند. این پروژه هرگز به نتیجه نرسید ، زیرا توسعه رادار نیز در جریان بود ، اگرچه اسكینر موفقیت چشمگیری در كار با كبوترها داشت.
در حالی که این پروژه سرانجام لغو شد ، اما به یافته های جالبی منجر شد و ب. اف. اسكینر حتی توانست به کبوترها بازی پینگ پنگ بیاموزد.

مراقب کودک
در سال 1943 ، B.F. Skinner به درخواست همسرش “مراقب کودک” را اختراع کرد. توجه به این نکته مهم است که مراقب کودک همان “جعبه اسکینر” نیست که در تحقیقات تجربی اسکینر استفاده شده است.
وی در پاسخ به درخواست همسرش برای جایگزینی ایمن تر برای تخت های سنتی تختخواب گرم و محصور را با پنجره پلکسی گلاس ایجاد کرد. Ladies Home Journal مقاله ای را با عنوان “کودک در یک جعبه” روی تختخواب چاپ کرد و تا حدی به سوء تفاهم در مورد کاربرد مورد نظر در تختخواب کمک کرد.

کتابهای اسکینر
. اف. اسكینر نویسنده ای توانا بود و نزدیک به 200 مقاله و بیش از 20 کتاب منتشر کرد. اگر چه آثار و تحقیقات و کتابهای اسکینر، متنوع و متعدد هستند، اما شاید باید تاثیرگذارترین آنها را کتاب Behavior of Organisms دانست که در سال 1938 منتشر شد.
این کتاب پس از پایان تحصیلات بی اف اسکینر در هاروارد و زمانی که در آنجا به عنوان محقق مشغول کار بود، منتشر شده است.
در زمان انتشار، برخی این کتاب را مشابه و نزدیک به کارهای ایوان پاولوف می‌دانستند. اما به تدریج مشخص شد که یک تفاوت کلیدی بین دو نگاه وجود دارد که آنها را مکمل یکدیگر می‌کند.
پاولوف به پاسخ غریزی در مقابل محرک خارجی (مانند ترشح بزاق در هنگام نواختن زنگ) توجه داشت و اسکینر بیشتر به یادگیری رفتارهای جدید در اثر تعامل با محیط توجه می‌کرد.
کتاب او در سال 1971 با عنوان فراتر از آزادی و کرامت نیز او را به یک میله صاعقه برای جنجال تبدیل کرد .زیرا به نظر می رسید کار او حاکی از آن است که انسانها واقعاً از اختیار و آزادی برخوردار نیستند. کتاب او درباره رفتارگرایی در سال 1974 تا حدی نوشته شد تا بسیاری از شایعات مربوط به نظریه ها و تحقیقات وی را از بین ببرد.
برخی آثار اسکینر
    رفتار ارگانیزم‌ها (۱۹۳۸)
    والدن ۲ (۱۹۴۸)
    علم و رفتار انسان (۱۹۵۳)
    فراسوی آزادی و شأن (۱۹۷۱)
    درباره رفتارگرایی (۱۹۷۴)
    تأملاتی درباره رفتارگرایی و جامعه (۱۹۷۸)
    به خاطر تأمل بیشتر(۱۹۸۷)
    جلد ۱ زندگی‌نامه اسکینر: جزئیات زندگی من (۱۹۷۶)
    جلد ۲: شکل‌گیری یک رفتارگرا (۱۹۷۹)
    جلد ۳: موضوع پیامدها (۱۹۸۳)

رفتارگرایی behaviorism
رفتارگرایی از تحقیقات آزمایشگاهی روی حیوانات و انسان ها پدیدار شد . دو تن از پیشگامان رفتارگرایی ای .ال .ثرندایک و جان واتسون بودند ، اما فردی که غالباً با موضع رفتارگرا تداعی شده ، بی .اف .اسکینر است که تحلیل رفتاری behavioral analysis او جدایی آشکاری از نظریه های بسیار گمانه ای روان پویشی است . طرفداری قانع اسکینر از رفتار قابل مشاهده ، نام رفتارگرایی رادیکال را به رویکرد او داد . اسکینر علاوه بر این که رفتارگرایی رادیکال است ، می توان او را جبرگرا و محیط گرا نیز در نظر گرفت . او به عنوان کی جبرگرا ، عقیده اختیار یا اراده آزاد را رد کرد. او می  دانست که عوامل ژنتیکی مهم هستند ، اما تأکید داشت که چون آن ها هنگام لقاح تثبیت شده هستند ، به کنترل رفتار کمکی نمی کنند . تاریخچه ارگانیزم ، نه آناتومی ، مفیدترین اطلاعات را برای پیش بینی  و کنترل کردن رفتار تأمین کرد.

شرطی‌سازی عامل اسکینر (کنشگر)
شرطی‌سازی عامل اسکینر یک روش یادگیری است که از طریق پاداش و تنبیه در ازای یک رفتار واقع می‌شود. از طریق شرطی‌سازی عامل، یک فرد ارتباطی را بین یک رفتار خاص و یک نتیجه برقرار می‌سازد
به اسکینر به‌عنوان پدر شرطی‌سازی عامل نگریسته می‌شود، اما کار او بر اساس قانون اثر ثرندایک (۱۸۹۸) استوار بود. با توجه به این اصل، رفتاری که به دنبال نتایجی دلپذیر هستند، احتمالا تکرار می‌شود و رفتاری که ناشی از نتایجی ناخوشایند باشد از احتمال کمتری برای تکرار شدن برخوردار است.
بی اف اسکینر یک اصطلاح جدید را به قانون اثر معرفی کرد – تقویت. رفتار تقویت شده تمایل به تکرار شدن دارد (به عبارت دیگر تحکیم شده)؛ رفتار تقویت نشده نیز تمایل دارد تا که از بین رفته یا خاموش شود (به عبارت دیگر تضعیف شده).
بی اف اسکینر (۱۹۴۸) شرطی‌سازی عامل را با انجام آزمایشی که در طی آن حیواناتی را در جعبه اسکینر قرار داده بود و شبیه به جعبه پازل ثرندایک بود مورد مطالعه قرار داد. اسکینر سه نوع پاسخ یا عامل را مورد شناسایی قرار داد که می‌توانند دنبال کننده‌ی رفتار باشند.
عامل‌های خنثی:‌
پاسخ‌هایی از جانب محیط که نقشی در افزایش یا کاهش احتمال تکرار یک رفتار ندارند.
تقویت کننده‌ها:
پاسخ‌هایی از جانب محیط که باعث افزایش احتمال تکرار رفتار می‌‌شوند. تقویت کننده‌ها می‌توانند مثبت یا منفی باشند.
تنبیهات:
پاسخ‌هایی از جانب محیط که احتمال تکرار وقوع یک رفتار را کاهش می‌دهند. تنبیه رفتار را تضعیف می‌کند.
همه‌ی ما می‌توانیم نمونه‌هایی از نحوه رفتار خودمان توسط تقویت‌کننده‌ها و تنبیهات را در نظر بگیریم. احتمالا هنگامی که کودک بودید، شما تعدادی از رفتارها را آزمایش کرده و از نتایج آن مطلع شده‌اید.
مثلاً وقتی جوان‌تر بودید، سعی کردید در مدرسه سیگار بکشید و نتیجه برجسته‌ی این اقدام این بوده است که شما با گروهی که همیشه می خواستید همراه شدید. در این حال ممکن است شما با تقویت مثبت مواجه شده باشید (مثلا پاداش) و در نتیجه احتمالا این رفتار را تکرار کرده‌اید.
با این حال چنانچه نتیجه اصلی این اقدام این بود که شما گرفتار می‌شدید، حضور شما در مدرسه به حالت تعلیق در می‌آمد و والدین شما نیز درگیر این موضوع شده و مطمئنا با تنبیه مواجه می‌شدید، نتیجه‌ این می‌شد که به احتمال کمتری در حال حاضر سیگاری بودید.

تاثیر اسکینر بر روانشناسی
در نظرسنجی سال 2002 روانشناسان ، بی اف اسکینر به عنوان تأثیرگذارترین روانشناس قرن 20 شناخته شد. در حالی که رفتارگرایی دیگر یک مکتب فکری غالب نیست ، اما کار وی در شرط بندی عملیاتی امروزه حیاتی است.
متخصصان بهداشت روان اغلب هنگام کار با مراجعه کننده از تکنیک های عملیاتی استفاده می کنند . معلمان اغلب از تقویت کننده برای شکل دادن به رفتار در کلاس استفاده می کنند .و مربیان حیوانات برای آموزش سگ و سایر حیوانات به شدت به این تکنیک ها اعتماد می کنند. میراث چشمگیر اسکینر هم در روانشناسی و هم در زمینه های مختلف دیگری از فلسفه تا آموزش اثری ماندگار بر جای گذاشته است.

پایان زندگی اسکینر
در سالهای آخر ، ب. اف. اسكینر به نوشتن درباره زندگی و نظریه های خود ادامه داد. وی در سال 1989 به سرطان خون مبتلا شد.
فقط هشت روز قبل از مرگش ، انجمن روانشناسی آمریكا به اسكینر جایزه كاملی برای زندگی اش اهدا كرد. و وی هنگام پذیرش این جایزه ، یك سخنرانی 15 دقیقه ای را در سالن اجتماعات مملو از جمعیت انجام داد. وی در 18 آگوست 1990 درگذشت.

_________________________________________________________

مقالات دیگر