کلاستروفوبیا (Claustrophobia) یا ترس از محیط‌های بسته چیست؟
کلاستروفوبیا، به انگلیسی «claustrophobia» برگرفته از دو کلمه از زبان‌های لاتین و یونانی است: کلمۀ اول از زبان لاتین «claustrum» به معنای «محیطی بسته» و کلمۀ دوم از زبان یونانی «phobos» به معنای «ترس» است.
افرادی که از این اختلال رنج می‌برند همه کار می‌کنند تا در محیط‌ها و موقعیت‌های تحریک کنندۀ ترس‌شان قرار نگیرند و دچار اضطراب و وحشت‌زدگی ناشی از آن نشوند. برای نمونه این افراد معمولا از مترو استفاده نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند به‌جای استفاده از آسانسور، از پله‌ها بالا بروند، حتی اگر تعداد طبقات زیاد باشد.
ممکن است نشانه‌هایی که در افراد مبتلا به این اختلال بروز پیدا می‌کند، بسیار شدید باشد، با این حال بسیاری از آن‌ها فرایند درمانی را به شکل جدی دنبال نمی‌کنند (در ادامه علت این مسئله عنوان خواهد شد).
کلاستروفوبیا یا تنگنا هراسی یک اختلال اضطرابی است که باعث ترس از فضای بسته می‌شود. اگر وقتی در یک مکان تنگ مانند آسانسور یا اتاق شلوغ هستید بسیار عصبی یا ناراحت می شوید، ممکن است دچار کلاستروفوبیا باشید. برخی از افراد هنگامی‌که در هر نوع فضای بسته‌ای قرار می‌گیرند، علائم کلاستروفوبیا را نشان می‌دهند. برخی هم تنها زمانی متوجه مشکل می‌شوند که در فضاهای تنگ و معینی مانند داخل  دستگاه MRI قرار می‌گیرند. کلاستروفوبیا یکی از شایع‌ترین هراس‌ها است. اگر کلاستروفوبیا را تجربه می‌کنید ممکن است احساس کنید که دچار حمله پانیک شده‌اید، اگرچه کلاستروفوبیا یک وضعیت پانیک نیست.
اختلال کلاستروفوبیا ممکن است در برخی افراد به خودی خود ناپدید شود. دیگران ممکن است برای مدیریت و کنار آمدن با علائم خود به درمان نیاز داشته باشند. مهم نیست که در چه شرایطی دچار کلاستروفوبیا می‌شوید، می‌توانید با درمان مناسب بر آن غلبه کنید.

علائم و نشانه‌های کلاسترفوبیا (ترس از فضای بسته)
ترس از فضای بسته برای هر کسی متفاوت است. این اضطراب می‌تواند از یک حمله عصبی خفیف تا یک حمله پانیک تمام عیار متغیر باشد. برای اینکه پزشکان اضطراب را به عنوان یک فوبیا تشخیص دهند، باید آن فوبیا آنقدر جدی باشد که بر توانایی شما برای داشتن یک زندگی عادی تأثیر بگذارد. قرار گرفتن در داخل یک فضای بسته می‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:
    تنگی نفس
    افزایش ضربان قلب
    تعریق
    لرزش
    احساس ترس شدید یا وحشت
    مضطرب شدن شدید
    حالت تهوع
    سرگیجه
    دهان خشک
    گرگرفتگی
    تهویه بیش از حد
    سفتی یا درد قفسه سینه
    احساس ضعف یا سبکی سر
    سردرگمی یا عدم تمرکز
    سردرد
    بی حسی
    احساس خفگی
    اصرار به استفاده از دستشویی
    ترس از آسیب یا بیماری.
این علائم می‌تواند خفیف یا شدید باشد. اگر دچار کلاستروفوبیا هستید، ممکن است کارهای زیر را انجام دهید:
    در مواقع تردد زیاد، از سوار شدن در هواپیما، مترو، آسانسور یا اتومبیل خودداری کنید.
    به طور خودکار و اجباری در هر فضایی که وارد می‌شوید به دنبال خروجی‌ها باشید
    وقتی در یک اتاق هستید می‌ترسید درها بسته شوند
    وقتی در مکان‌های شلوغ ایستاده‌اید، سعی کنید نزدیک یا در کنار خروجی‌ها قرار بگیرید.

علل کلاستروفوبیا
اطلاعات کمی در مورد عوامل ایجاد کننده کلاستروفوبیا وجود دارد. عوامل محیطی ممکن است نقش مهمی ایفا کنند. افراد معمولاً در دوران کودکی یا در سال های نوجوانی دچار کلاستروفوبیا می شوند. کلاستروفوبیا می تواند با اختلال عملکرد آمیگدال یعنی بخشی از مغز که نحوه پردازش ترس را کنترل می کند، مرتبط باشد. همچنین این فوبیا می تواند ناشی از یک رویداد آسیب زا مانند موارد زیر باشد:
    گیر افتادن در یک فضای تنگ یا شلوغ برای مدت طولانی
    تجربه تلاطم در هنگام پرواز
    تنبیه شدن با قفل کردن در و قرار گرفتن در یک فضای کوچک، مانند حمام
    گیر افتادن در حمل و نقل عمومی شلوغ
    رها شدن در یک فضای تنگ، مانند کمد، به صورت تصادفی
همچنین اگر با والدین یا یکی از اعضای خانواده که این فوبیا را دارد، بزرگ شده باشید، احتمال ابتلا به کلاستروفوبیا بیشتر است. اگر کودکی ببیند که دوستش از یک فضای کوچک و بسته می ترسد، ممکن است ترس و اضطراب را با موقعیت های مشابه مرتبط کند.

تشخیص کلاستروفوبیا
اگر علائم شما پایدار شده است یا متوجه می شوید که علائم فیزیکی ترس در زندگی روزمره تداخل ایجاد می کند، با پزشک تماس بگیرید. تشخیص زودهنگام می تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند. پزشک علائم را بررسی می کند و معاینه فیزیکی انجام می دهد. آنها همچنین سابقه ترس بیش از حد شما را برای موارد زیر بررسی می کنند:
    ترس با شرایط دیگری مرتبط نیست
    ممکن است ناشی از پیش بینی یک رویداد باشد
    باعث ایجاد حملات اضطرابی مرتبط با محیط می شود
    فعالیت های عادی روزانه را مختل می کند

درمان کلاستروفوبیا
کلاستروفوبیا بیشتر با روان درمانی درمان می شود. انواع مختلف مشاوره ممکن است کمک کند بر ترس خود غلبه و محرک های خود را مدیریت کنید. شما باید با پزشک خود در مورد اینکه چه نوع درمانی بهتر عمل می کند صحبت کنید. درمان ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشدک
درمان شناختی رفتاری (CBT)
یک درمانگر شناختی رفتاری به شما می آموزد که چگونه افکار منفی ناشی از موقعیت هایی که باعث ایجاد کلاستروفوبیا می شود را مدیریت و تغییر دهید. با یادگیری تغییر افکارتان، می توانید یاد بگیرید که واکنش خود را به این موقعیت ها تغییر دهید.
رفتار درمانی عاطفی منطقی (REBT)
REBT یک شکل عمل گرا از CBT است که بر زمان حال تمرکز دارد. REBT به نگرش ها، احساسات و رفتارهای ناسالم می پردازد و شامل باورهای غیرمنطقی بحث برانگیز است تا به افراد کمک کند تا جایگزین های واقعی و سالم را پیدا کنند.
آرامش و تجسم
درمانگران تکنیک‌های تمدد اعصاب و تجسم مختلفی را برای استفاده در موقعیت‌های کلاستروفوبیک ارائه می‌کنند. تکنیک‌ها ممکن است شامل تمرین‌هایی مانند شمارش معکوس از ۱۰ یا تصور کردن یک فضای امن باشد. این تکنیک ها ممکن است به آرام کردن اعصاب و کاهش هراس کمک کند.
درمان از طریق مواجهه
مواجهه درمانی معمولاً برای درمان شرایط اضطرابی و فوبیا استفاده می شود. در این درمان، در موقعیت غیرخطرناکی که باعث ایجاد کلاستروفوبیا برای مقابله و غلبه بر ترس می شود، قرار می گیرید. ایده این است که هر چه بیشتر در معرض چیزی باشید که شما را می ترساند، کمتر از آن می ترسید.
دارو
همچنین ممکن است پزشک داروهای ضد افسردگی یا یک داروی ضد اضطراب را برای کمک به درمان هراس و علائم فیزیکی تجویز کند. معمولاً از داروها علاوه بر درمان های ذکر شده استفاده می شود.

نکاتی برای مدیریت کلاستروفوبیا
بسیاری از افراد مبتلا به کلاستروفوبیا از فضاهایی که باعث ایجاد این بیماری می شوند اجتناب می کنند. اما این راه حل بلند مدت خوبی نیست، زیرا ممکن است در نهایت در موقعیتی ترسناک اما اجتناب ناپذیر قرار بگیرید. در اینجا چند راه برای مقابله با حمله وجود دارد:
    به آرامی و عمیق نفس بکشید و در هر نفس تا سه بشمارید.
    روی یک چیز ایمن مانند گذر زمان بر روی ساعتتان تمرکز کنید.
    به طور مکرر به خود یادآوری کنید که ترس و اضطراب شما از بین خواهد رفت.
    با تکرار اینکه ترس غیرمنطقی است، آنچه را که باعث حمله فوبیا می شود به چالش بکشید.
    مکان یا لحظه ای را تجسم کنید که به شما آرامش می دهد و روی آن تمرکز کنید.
همچنین مهم است که در هنگام وقوع حمله مقاومت نکنید. ممکن است بخواهید از وقوع حمله جلوگیری کنید، اما اگر نتوانید آن را متوقف کنید، اضطراب شما افزایش می یابد. در عوض، بپذیرید که حمله در حال رخ دادن است، به خود یادآوری کنید که تجربه این احساسات اشکالی ندارد، به خودتا.ن اطمینان دهید که این موقعیت تهدید کننده زندگی نیست، و به یاد داشته باشید که از بین خواهد رفت.

_________________________________________________________

مقالات دیگر