خودمراقبتی چیست؟
خودمراقبتی چیست؟
این موضوع جزء آن دسته از موضوعاتی است که مفهوم آن را می توان از اسمش متوجه شد.
به طور کلی هر نوع فعالیت ذهنی و عملی که باعث حفظ و ارتقای سلامت جسم و روحمان می شود را می توان مراقبت از خود نامید. برای تحقق این هدف می توانیم از دیگران هم کمک بگیریم، ولی نقش اصلی مراقبت از خود برعهده خودمان است. این ما هستیم که باید به واسطه انجام کارهای مختلف از خودمان مراقبت کنیم تا از مزایای حفظ سلامتی بهره مند شویم. مزایایی مانند درک احساس خوشبختی، آرامش، دوری از دغدغه ها و به طور کلی داشتن زندگی شاد.
متاسفانه کم نیستند تعداد کسانی که به این موضوع توجهی نداشته و زمانی به خودشان می آیند که سلامت جسم و روحشان به خطر افتاده است. فراموش نکنید سلامت جسم و روح تاثیر متقابل بر یکدیگر دارند. برای مثال زمانی که با یک مشکل جسمی مواجه می شوید، ذهن و روحتان هم درگیر خواهد شد و این ماجرا به صورت برعکس هم کاملا صدق می کند. به همین علت برای داشتن نیرو جهت رسیدن به موفقیت و پیشرفت در زندگی باید از خودتان مراقبت کنید.
چرا مراقبت از خود مهم است؟
در جامعه‌ای که از مردم انتظار می‌رود ساعت‌های طولانی کار کنند، این باور وجود دارد که باید همیشه سازنده و مفید باشیم، که در نهایت می‌تواند فرصت‌های مراقبت از خود را از بین ببرد. اما با صرف زمان برای مراقبت از خود، ممکن است فشارهای زندگی روزمره را کاهش دهید تا به نقطه سالمی برگردید که در آن بهره‌وری شما به حداکثر می‌رسد. با در نظر گرفتن هزینه های مربوط به خدمات سلامت روان، دستمزدهای از دست رفته و موارد دیگر، صرف زمان برای خود ممکن است در نهایت برای همه مفید باشد. مراقبت از خود هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی برای کنترل سلامتی بسیار مهم است. مراقبت از خود باعث می شود احساس بهتری داشته باشید، و هر چه احساس بهتری داشته باشید، در همه زمینه های زندگی خود از کار گرفته تا روابط، بهتر خواهید بود. این کار نیازی به تعهد زمانی و هزینه زیادی ندارد. حمام کردن، استراحت با یک کتاب خوب، قدم زدن بیرون از خانه یا خوردن غذای مورد علاقه شما می تواند همه مراقبت از خود باشد. کاهش اضطراب و افسردگی، کاهش استرس و بهبود تاب آوری، افزایش انرژی، کاهش فرسودگی شغلی و روابط بین فردی قوی تر همه از آثار مراقبت از خود هستند.
انواع خودمراقبتی
1. خودمراقبتی جسمانی یا فیزیکی
اگر می‌خواهید بدن شما به طور موثر کار کند، باید از بدن خود مراقبت کنید. به خاطر داشته باشید که ارتباط قوی بین بدن و ذهن شما وجود دارد. وقتی از بدن خود مراقبت می‌کنید، بهتر فکر می‌کنید و احساس بهتری نیز خواهید داشت.
خودمراقبتی جسمانی شامل نحوه تغذیه بدن، میزان خواب، میزان فعالیت بدنی و میزان مراقبت از نیازهای بدنی است. استراحت به اندازه کافی، مصرف دارو طبق دستورالعمل و مدیریت سلامتی همه بخشی از خود مراقبتی جسمانی هسستند.
وقتی صحبت از خودمراقبتی فیزیکی به میان می‌آید، سوالات زیر مطرح می‌شود:
آیا به اندازه کافی میخوابید؟
آیا رژیم غذایی شما به خوبی به بدن شما سوخت می‌دهد؟
آیا مراقب سلامت خود هستید؟
آیا به اندازه کافی ورزش می‌کنید؟
2. خودمراقبتی اجتماعی
اجتماعی شدن کلید مراقبت از خود است. اما، اغلب اوقات، وقت گذاشتن برای دوستان دشوار است و در حین شلوغ شدن زندگی، نادیده گرفتن روابط اجتماعی به مراتب پیش می‌آید.
ارتباطات نزدیک برای سلامت شما مهم است. بهترین راه برای پرورش و حفظ روابط نزدیک این است که برای ایجاد روابط خود با دیگران وقت و انرژی بگذارید.
تعداد ساعات مشخصی در مورد اینکه چقدر در روابط خود وقت صرف کنید وجود ندارد. هر کس نیازهای اجتماعی متفاوتی دارد. نکته اصلی این است که نیازهای اجتماعی خود را بفهمید و زمان کافی را به آنها اختصاص دهید تا یک زندگی اجتماعی مطلوب ایجاد کنید.
برای ارزیابی خودمراقبتی اجتماعی، در نظر بگیرید:
آیا به اندازه کافی حضوری با دوستان خود وقت می‌گذرانید؟
شما برای تقویت روابط خود با دوستان و خانواده خود چه می‌کنید؟
3. خودمراقبتی روانی
طرز فکر شما و چیزهایی که ذهن خود را از آنها پر کرده اید بر سلامت روانی شما تأثیر می‌گذارد.
خودمراقبتی روانی شامل انجام کارهایی است که ذهن شما را فعال می‌کند، مانند معماها، یا یادگیری موضوعی که شما را مجذوب خود می‌کند. ممکن است مطالعه کتاب یا تماشای فیلم‌هایی که به شما انگیزه می‌دهند هم ذهن شما را تقویت کند.
خودمراقبتی روانی همچنین شامل انجام کارهایی است که به شما کمک می کند از نظر روانی سالم بمانید. برای مثال تمرین شفقت و پذیرش به شما کمک می‌کند تا گفتگوی درونی سالم تری با خود داشته باشید.
در اینجا چند سوالل وجود دارد که باید در مورد خودمراقبتی روانی خود در نظر بگیرید:
آیا وقت کافی برای فعالیت‌هایی که باعث تحریک ذهنی شما می‌شود اختصاص می‌دهید؟
آیا برای پیشگیری از سلامت روانی کارهای پیشگیرانه انجام می‌دهید؟
4. خود مراقبتی معنوی
تحقیقات نشان می‌دهد که حضور دین یا معنویت به طور کلی در زندگی به سبک زندگی سالم تری می‌انجامد.
با این‌حال، پرورش روح شما نیازی به دخالت دین ندارد. این می‌تواند شامل هر چیزی باشد که به شما کمک می‌کند حس عمیق‌تری از معنا، درک یا ارتباط با جهان ایجاد کنید.
این که آیا از مدیتیشن لذت می‌برید، در مراسم مذهبی شرکت می‌کنید یا دعا می‌کنید، خودمراقبتی معنوی نامیده می‌شود.
همانطور که زندگی معنوی خود را در نظر می‌گیرید، از خود بپرسید:
در مورد زندگی و تجربیات زندگی چه سوالاتی از خود می‌پرسید؟
آیا مشغول تمرینات معنوی هستید که برایتان مفید باشد؟
5. خودمراقبتی حسی هیجانی
داشتن مهارت‌های مقابله سالم برای مقابله با احساسات ناراحت کننده، مانند عصبانیت، اضطراب و غم، بسیار مهم است. خودمراقبتی حسی هیجانی شامل فعالیت‌هایی است که به شما کمک می‌کند احساسات خود را به طور منظم بشناسید و بیان کنید.
این که با یک شریک یا دوست نزدیک در مورد احساس خود صحبت کنید یا زمانی را برای فعالیت‌های اوقات فراغت خود اختصاص دهید که به شما در پردازش احساسات کمک کند، بسیار مهم است.
هنگام ارزیابی استراتژی های خودمراقبتی حسی هیجانی، به این سوالات توجه کنید:
آیا روش‌های سالمی برای پردازش احساسات خود دارید؟
آیا فعالیت‌هایی که به شما احساس طراوت و نشاط می‌دهد در برنامه روزانه خود گنجانیده اید؟
تمرینهای خود مراقبتی
1. با سازماندهی از خود مراقبت کنید
مرتب بودن اغلب اولین قدم برای سالم‌تر شدن است، زیرا به شما امکان می‌دهد دقیقاً بفهمید که برای مراقبت بهتر از خود چه کاری باید انجام دهید. یک تغییر کوچک، مانند نگه داشتن یک دفترچه برنامه‌ریزی، یک اپلیکیشین مدیریت کارها یا تقویم روی یخچال، می‌تواند به شما کمک کند تا تمام مسئولیت‌ها و قرارهای خود را یادداشت کنید و در عین حال زندگی خود را کمی منظم‌تر نگه دارید.
2. فقط روی انجام یک کار تمرکز کنید
قبلا تصور می شد که انجام کارهای زیاد و همزمان، می تواند کارآمد باشد؛ اما این درست نیست. با تقسیم توجه خود برای چندین کار، به هیچ یک از آنها توجه لازم را نمی دهید. در واقع، مطالعات نشان داده‌اند که انجام چند کار احتمال اشتباه را افزایش می‌دهد و زمان بیشتری نسبت به انجام کارها به طور جداگانه طول می‌کشد. یک کار را در یک زمان انجام دهید و تمرکز خود را بر روی کار انجام دهید. وقتی کارتان تمام شد، یک استراحت کوتاه داشته باشید و سپس به کار بعدی بپردازید. این یک راه آرام تر و آگاهانه تر برای انجام کارها است و احتمالا عملکرد شما را بهبود می بخشد.
3. احساستان را سرکوب نکنید
در خود مراقبتی، نمی خواهید از احساسات خود دوری کنید. بخشی از آن در لحظه حال بودن است، درست به همان شکلی که هست. گاهی اوقات، این ممکن است شامل احساس شادی باشد، اما شما نمی خواهید سعی کنید همیشه شاد باشید. گاهی اوقات، شما فقط نیاز دارید که احساسات ناخوشایند را به عنوان بخشی از زندگی بپذیرید. ناامیدی، غم، عصبانیت، حسادت و غیره را همان طور که هستند بپذیرید و به خود اجازه دهید آنها را احساس کنید. مطمئناً می‌خواهید مراقب باشید که چگونه به احساسات واکنش نشان می‌دهید، اما خوب است که آنها را به خاطر آنچه هستند، بشناسید.
4. توجه به تغذیه، خواب و تحرک
معمولا غذا خوردن، خوابیدن و فعالیت داشتن در ذهن اکثر ما نیاز به تمرکز یا فکر ندارد و خیلی بدیهی است. اما برای مراقبت از خود، اینکه چه چیزی میخورید، چقدر با کیفیت می خوابید و چقدر فعالیت بدنی دارید، مهم است. طبق مطالعه ای در سال 2019، افرادی که در طول زندگی خود بین دو تا هشت ساعت در هفته ورزش می کردند، خطر مرگ را بین 29 تا 36 درصد کاهش دادند. همچنین خواب زیاد یا خواب زیر 7 ساعت، آثار مخربی بر ذهن و جسم شما دارد. و در آخر تغذیه سالم و تمرکز بر صرف غذا موقع غذا خوردن در مراقبت ازخود حائز اهمیت است.
5. چیزی خلق کنید
اگر سرگرمی خلاقانه ای دارید، این نیز می تواند فرصت خوبی برای تمرین باشد. مدتی را صرف کارهایی کنید که از آن لذت می برید و فقط در لحظه باشید. چه دوست داشته باشید طراحی کنید، نقاشی کنید یا عکس بگیرید. به عنوان یک نکته اضافی، این تمرین می تواند خلاقیت را تشویق کند. وقتی در حال پیاده روی یا مدیتیشن هستید، ممکن است متوجه شوید که ایده های جدید و خلاقانه راحت تر به سراغ شما می آیند.
6. در گذشته باقی نمانید
به جای اینکه خودتان را در افکاری که مربوط به گذشته هستند غرق کنید، بهتر است از اشتباهاتی که رخ داده اند درس بگیرید. درس گرفتن از اشتباهات گذشته باعث ساختن لحظه حال و آینده می شود. به این ترتیب هم از ذهنتان مراقبت می کنید و هم زندگی را می سازید. برای خودمراقبتی باید وقت صرف کرده و پیوسته اقدام کنید، نه اینکه هر کاری را فقط یکبار انجام دهید.
7. با افراد منفی گرا معاشرت نکنید
هیچوقت قرار نیست این دنیا روی خوش به ما نشون بده، کی گفته خوشبختی وجود داره؟ ما همش در حال دست و پا زدن تو بدبختی هستیم! این ها جملات بیان شده توسط افراد منفی گرا هستند. کسانی که به هیچ کدام از زیبایی های این دنیا، خوشی ها، خوبی ها و فرصت های رسیدن به موفقیت توجه نمی کنند و مدام در حال بدبینی هستند. بنابراین باید دور معاشرت با این افراد را خط بکشید تا از ایجاد چنین افکاری در ذهنتان جلوگیری کنید.
8. از تاثیر مدیتیشن غافل نشوید
یکی دیگر از راهکارهای خودمراقبتی که مزایای بسیار زیادی از جمله؛ افزایش آرامش، تمرکز، دوری از پردازش افکار مزاحم و به طور کلی حفظ سلامت روحی دارد؛ انجام تکنیک های یوگا و مدیتیشن است.
از این طریق می توانید برای چند لحظه هم که شده فقط و فقط به خودتان فکر کنید.
_________________________________________________________
مقالات دیگر
